Özet:

Yabancı dil öğretiminin amacı, dil öğrenenlerin kısa sürede ve kalıcı şekilde dili anlamasını ve kullanmasını sağlamaktır. Dil öğretiminde etkililiği ve verimliliği sağlamak için hedef dildeki yapıların öğretimi önem taşımaktadır. Dilbilgisi öğretimi açık ya da örtük yolla gerçekleştirilebilir ancak önemli olan öğretimin uygun bağlamlarla yapılmasıdır. Dilbilgisi öğretiminin bağlamdan bağımsız yapılması, öğreniciye sınıf içinde öğrendiklerini sınıf dışında nasıl kullanacağı yönünde bilgi sağlamaz. Öğrenicinin uygun bağlamda uygun dil kullanımını sağlamak, girdilerin iletişimsel edince yönelik olarak sunulmasıyla mümkün olabilir. Dilbilimin dolayısıyla yabancı dil öğretiminin önemli kavramlarından olan iletişimsel edinç ve iletişimsel edinç bileşenleri dilbilgisi öğretimi için bağlamın oluşturulmasında yol gösterici olarak kullanılabilecek ölçütler sağlamaktadır. İletişimsel edinç ve dilbilgisi öğretiminde kullanılan üç boyutlu dilbilgisi şemasının birbirileriyle örtüştüğü noktalar bulunmaktadır. Bu çalışmada, bağlam oluşturma aşamasında göz önünde bulundurulması gereken bileşenler tartışılmaktadır. Kavramlar ortaya atıldıkları dönemden günümüze kadar ele alınış biçimleriyle açıklanmış ve üç boyutlu dilbilgisi şemasında yer alan biçim-anlam-kullanım bölümleri, iletişimsel edinç bileşenlerinden dilsel edinç, sosyokültürel edinç, söylem edinci, dilsel edinç, söz örüntüsü edinci, etkileşimsel edinç ve stratejik edinç ile eşleştirilmiştir. Bileşenlerin birebiriyle olan ilişkileri şemalaştırılarak somutlaştırılmış ve taslak bir içerikle bağlam oluşturmada nasıl yol gösterici olarak kullanılabilecekleri örneklendirilmiştir. İletişimsel edinç ve dilbilgisi öğretiminin somut olarak bağlantılandırılabilmesi için yabancı dil olarak Türkçe öğretimine yönelik bir örnek içeriğe yer verilmiştir. “eylem+Abil+ir MI+kişi eki?” yapısı seçilmiş ve karşılıklı konuşma bağlamında izin alma işleviyle kullanımına yönelik taslak oluşturulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: