Özet:

Tüketim toplumu haline gelen dünyada birtakım ihtiyaçlar insanlara öğretilmiş, sonra bu ihtiyaçlar vazgeçilmez hale getirilmiştir. Bu döngü sonunda insanlar 1980’li yıllarda varlığını bile bilmedikleri, 2000’li yıllarda vazgeçilmez hale gelen birçok alışkanlık ile çevrelenmişlertir. Alışkanlıklarını sürdürmek için alışveriş yapan insan, markalaşarak diğerlerinin arasından sıyrılmaya çalışan birçok firmadan birini seçmek zorunda kalmıştır. Marka, ürünü niteleyen, tanımlayan bir isim, terim, sembol ya da tüm bunların bileşimi ile ürünü diğerlerinden ayıran bir karakter olarak açıklanmakla birlikte, bilinirliği sağlamak açısından da oldukça önemlidir. Firmalar marka bilinirliğini arttırmak için birçok stratejiden faydalanıp, zamanla bunlara 5 duyudan birinin veya birkaçının kullanımını da eklemişlerdir. Duyularımız belleğimizle aramızdaki bağı kurar ve duyulardan gelen veriler sayesinde şekillenen nesnelerin isimleri, insanlar farkına bile varmadan beyinlerine kazınır. Beş duyumuzu kullanırken gözlerimizi kapatabiliriz, kulaklarımızı tıkayabiliriz, dokunmayabiliriz ancak soluduğumuz havayı durdurmamız mümkün değildir ki bu durum kokuyu diğer duyularımızdan farklı hale getirir. Kurumsal imajlarına yakışan, vermek istedikleri duyguyu müşterilerine hissettiren, mağazaya girdiklerinde nereye gelmiş olduklarını onlara anlatan bir koku hiç şüphesizdir ki marka bilinirliği için gereklidir. Reklamın başlangıcından bu yana gözümüze, kulağımıza hitap eden birçok tanıtım unsuru ile karşılaşan tüketici artık bu tip yöntemlere duyarsız hale gelmiştir. Üretici firmalar bu duyarsızlığa rağmen kendilerini gösterebilmek için yeni yöntemlerin peşine düşmüşlerdir. Reklam dünyasının yeni keşfi olan kokunun kullanımı yeni olmakla birlikte kısa sürede oldukça yaygın hale gelmiştir. Araştırmamızda koku göstergebilimsel olarak incelenmiştir. Gösterge çeşitleri ele alınarak kokusal gösterge ve etkilerinin insan üzerindeki etkisine değinilmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda kokunun hedef kitle üzerindeki etkisi tespit edilmiş ve sonuçta birçok koku üreticisi firma markalara bu konuda rehberlik etmeye başlamıştır. Kokunun marka bilinirliği üzerindeki etkisini keşfeden birçok koku üreticisi firma Kokunun tüketici üzerindeki etkisi kavramaya başlandıkça, kendi kokusunu oluşturan markaların sayısı da gün geçtikçe artmaktadır. Bu çalışmada kokunun marka bilinirliği üzerindeki etkisi göstergebilimsel açıdan incelenecektir. Türkiye’de bu konuda çalışan koku üreticileri ve bu yöntemi kullanan firmalar tespit edilerek, kokuların neye göre tasarlandığı, marka bilinirliğine etkisi araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler: