Özet:

Sözceleme kuramına göre dil, bir bireyin “ben, şimdi, burada” ekseninde gerçekleştirdiği bir etkinliktir. Bütün dilsel üretimler konuşucuya göre belirlenen bir “şimdi”de gerçekleşir. Dille ifade edilen olay, olgu ya da durumlar da bu “şimdi”ye göre konumlanan bir geçmişte ya da bir gelecekte yer alabilir. Bir olay konuşma zamanından önce (geçmiş zaman), konuşma zamanından sonra (gelecek zaman) ve konuşma zamanında (şimdi) gerçekleşebilir. Alman filozofu Hans Reichenbach konuşma ve olay zamanı kavramlarına ek olarak özellikle birleşik zamanlı çekimlerde görülen “referans zamanı” kavramını geliştirmiştir. Buna göre her dilde konuşma (K), olay (O) ve referans zamanı (R) arasında, o dilin zaman kategorilerine göre çeşitli ilişkiler olabilir. Bu yazıda Türkçe’deki zaman kategorileri dikkate alınarak bu üç zaman noktası arasındaki ilişkiler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: