Özet:

Osmanlı Devleti’nde XVI. yüzyılda Şeyhülislâm Ebüssuud Efendi’nin fetvalarıyla hukûki bir yapıya kavuşarak geniş bir uygulama alanı bulan para vakıflarının (vakf-ı nükûd) Kıbrıs’ta da kurulmuş olduğu anlaşılmaktadır. Fakat bu vakıflarla ilgili ayrıntılı bir çalışmaya rastlanmamıştır. XIX. yüzyılda Kıbrıs Şer’iye Sicillerindeki kayıtlar çeşitli amaçlarla para vakıflarının (vakf-ı nükûd) kurulmaya devam ettiğini göstermektedir. Vakf-ı nükûdu kuranlar bazen bir tek kişi bazen de bir grup olmuştur. Bu kişi veya kişiler vakfın çalışma esaslarını da belirleyerek sicile kaydettirmişlerdir. Söz konusu vakıflar genel olarak “muamele-i şer‘iyye” yoluyla işletilmişlerdir. Vakfın devamı için “istirbah” usûlü uygulanacağı vakfiyeye derc ettirilmiştir. Vakfı kuranlar arasında Kıbrıs Muhassılı, Müslüman kadınlar, Kıbrıs esnafı gibi farklı sosyal statülerden kişiler vardır. Bu çalışmanın amacı, XIX. yüzyılın ilk yarısında Kıbrıs’ta kurulmuş olan para vakıflarının hukukî statülerini, kuruluş şartlarını, vakfı kuranların sosyal statülerini, vakıfların kuruluş amaçlarını, işleyişlerini, vakfedilen paraların miktarını vb. ele alarak ortaya çıkarmak ve Osmanlı İmparatorluğu’nun diğer bölgelerinde kurulan vakıflarla Kıbrıs’takilerin benzeyen ve benzemeyen taraflarını tesbit ederek bir değerlendirme yapmaktır. Bu çalışmada Kıbrıs Şer’iye Sicillerinde bulunan vakfiye kayıtları kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: