Özet:

Son yılların en çok tartışılan ve Türkiye gündemini aralıklarla meşgul eden konulardan biri de ‘çocuk gelinler’ sorunudur. Sosyolojik vaka olarak toplumsal bir fenomene dönüşen bu sorunun temel nüvesini kuşkusuz yaşanan mağduriyetler oluşturmaktadır. Zira kız çocuklarının reşit olmadan evlenmesi veya evlendirilmeye zorlanması daha sonraki yaşantılarında onarılması imkânsız sorunlar yaratabilmektedir. Çünkü ‘eş’ olma olgusunun bilincine dahi varamadan evlilik sorumluluğunu taşımak zorunda kalan çocuk gelinler, çoğu zaman kendilerini psikolojik bir sarsıntının içinde bulabilmektedirler. Bir taraftan büyümeye, diğer taraftan ise evliliğin yüklediği sorumluluklarla boğuşmaya çalışan bu kadınların (çocukların) aile bağını ve samimiyetini yakalayamamaları nedeniyle ilerleyen yaşlarında pişmanlıklar ve psikolojik sorunlar yaşayabileceklerini söylemek mümkün görünmektedir. Diğer taraftan çocuk yaşta aile sorumluluğunu üstlenmek zorunda kalmaları ve yükümlülükleri yerine getirememeleri şıkça şiddete maruz kalmalarına, travmalar yaşamalarına ve çocuklarını yetiştirirken de sık sık sosyal sorunlarla karşılaşmalarına sebep olabilmektedir. Bu bağlamda en büyük dilemma kuşkusuz anne-çocuk ilişkisi ve iletişimidir. Sosyolojik perspektiften ve korelasyon bağlamında bakıldığında ise dikkat çeken en önemeli husus; eğitim seviyesinin artmasına paralel olarak çocuk gelin sayısının düşme eğilimi içerisinde olmasıdır. Erken yaşta evlenen veya evlendirilenlerin eğitim seviyelerinin düşük olması şüphesiz sorumluluk alabilmelerini ve yeni sağlıklı nesiller yetiştirebilmelerini de mümkün kılamamaktadır. Biyolojik olarak henüz kendileri çocuk olan bu bireylerin çocuk yetiştirebilmeleri bir tarafa, daha sonraki yaşantılarında sosyal bunalımlar yaşamaları kaçınılmaz olmaktadır. Günümüzde özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da hala yaygın şeklide görülen bu tür izdivaçların yol açtığı sorunların bilimsel bir düzlem üzerinden derinlemesine irdelenmesi gerekmektedir. Söz konusu gerekliliği esas alan bu araştırma; Elazığ ve Diyarbakır illerinde tarama yöntemi ile ulaşılan ve istekli olan 50 denek üzerinden derinlemesine mülakat yöntemi ile yürütülmüştür. Araştırma sonucunda değerler atfedilebilecek önemli bulgulara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: