Özet:

Dili oluşturan yapıların öğretiminde dil bilgisel kavramların rolü büyüktür. Bu nedenle dil öğretiminin birinci ayağında dil bilgisi öğretimi yatar ki en önemli hedefi dili sadece bilgi düzeyinde aktarmak değil bütün incelikleriyle, anlatım olanaklarıyla, zenginlikleriyle bir beceri olarak sunmaktır. Dil bilgisinin dilin dinleme, izleme, konuşma, okuma, yazma temel becerilerini destekleyen kurallar bütünü olarak görülmesi; dil bilgisi derslerini, önemini, uygulama biçimlerini, nasıl öğretilmesi gerektiğini gündeme getirir, sorgulanmasını, arayış içine girmeyi zorunlu kılar. Dil ediniminde bu denli önemli görülen dil bilgisi öğretiminin sıklıkla göz ardı edilişi, gereken önemin verilmeyişiyse tam bir çelişkidir. Bugün gelinen nokta, dil bilgisini kurallar bütünü olarak görüp ezberleterek öğretmenin işe yaramadığını göstermiştir. Dili göstergelerden oluşmuş bir dizge / sistem olarak görmekten uzak uygulamalar, bir yandan dil konularının tartışılmasına yol açarken diğer yandan da öğrenim sürecini uzatmakta, öğrenimi zorlaştırmakta, birtakım sorunları gündeme getirmektedir. Nitekim Türklük Bilimi araştırmalarında tartışılan konulardan biri de eklere aittir. Sınıflandırmasından adlandırılmasına, işleniş biçiminden, öğretim yöntemlerine hemen her konuda çıkmaza girilmiş gibi gözükmektedir. Dil bilgisel kavram olan ekin ne olduğu, özellikleri, nasıl algılandığı, nasıl öğretildiği, uygulama alanı ve biçimi konularındaki farklı bakış açıları farklı yaklaşımların doğmasına yol açmıştır. Doğal olarak incelenen konular, kavram yanılgıları, bağlamdan kopuk biçimde yapılan tanımlar, birbirine benzemeyen terminolojiyle birbirinden ayrı yöntemlerle ele alınmaktadır. Bugün öyle bir hâl almıştır ki dil bilgisi çalışmalarında ortak dili, ortak bakış açısını görmek nerdeyse olanaksız olmuştur. Bu çalışmada, eklerin biçimsel ve anlamsal işlevlerinin bağlam kapsamında öğretilme gereği üzerinde durulacak; soruna dikkat çekilecek, çözüm önerileri sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler: