Özet:

Mizah duygusu; dil, yüksek zihin kapasitesi gibi insanı diğer canlılardan ayıran bir özelliktir. Mizah genel olarak insanları güldüren bir şey olarak tanımlanır. İnsanların gülme unsurları yaşa ve bilişsel gelişimlerine göre değişmektedir. Bu nedenle yetişkinlerin ve çocukların güldükleri mizahi unsurlar farklılık göstermektedir. Hatta çocukların bilişsel gelişimlerine göre güldükleri mizah unsurları belirli yaş evrelerine göre değişmektedir.Çocuk, yaşadığı çevreyle baş etmeyi ve o çevreye uyum sağlamayı mizah aracılığıyla öğrenir. Çocuğun hayal gücünü ve yaratıcılığını geliştirdiğini düşündüğümüz mizah, çocuk edebiyatı kitapları aracılığıyla çocuğa iletilmelidir. Çocuk edebiyatı, çocuğa duyarlık kazandırma, duyuşsal, bilişsel ve sosyal gelişimine katkı sağlama işlevlerine sahiptir. Dolayısıyla çocuk edebiyatı kitaplarının çocuğun dünyasını yansıtması, çocukla arkadaşlık kurması ve gerçek yaşamda karşılaşacağı sorunlara çözüm yolları gösteren nitelikte olması gerekir. Bu nitelikteki kitaplar, entelektüel gelişimi teşvik edici, keyif verici özellikleriyle çocukların okuma hayatları boyunca kendi deneyimlerini anlamlandırmalarına da yardımcı olmaktadır.Bu çalışmanın amacı Saftirik serisindeki mizah unsurlarının tespit edilerek çocukların belirli gelişim evrelerinde nelere güldüğünü ortaya koymak ve serideki kitapları, mizahi türler açısından incelemektir.Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler, “betimsel çözümleme” tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Johnson (2010) tarafından geliştirilip Akıncı, (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan “Resimli Çocuk Kitaplarında Yer Alan Mizahi Unsurları İnceleme Formu” kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda; gelişim evrelerine göre çocukların güldükleri mizahi unsurların en çok 3. evreye ait olduğu ve kitaplardaki mizahi unsur türlerinin durumsal mizaha ait olduğu tespit edilmiştir. Kitaplarda en fazla yer alan mizah türü ise; karikatürleşme esprileri olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: