Özet:

Bu çalışma, Korece ve Türkçe ders kitaplarında yer alan okuduğunu anlama sorularının bilişsel düzeylere göre dağılımı ile Güney Kore ve Türkiye’nin PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) okuma alanı sonuçları üzerine bir karşılaştırma yapmayı; bu karşılaştırma sonucunda da ders kitaplarındaki okuduğunu anlama çalışmalarının PISA sonuçlarını güdüleyen etkenlerden birisi olup olmadığına yönelik çıkarımlarda bulunmayı amaçlamaktadır. PISA uygulamalarında ilk sıralarda yer alan Kore’nin öğretim araçları, OECD ortalamasının altında yer alan Türkiye için önemli bulgular sağlayabileceğinden çalışmada Türkçe ve Korece ders kitaplarındaki metin sonu sorularının PISA sonuçları ile karşılaştırılması hedeflenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yaklaşımlarından belge inceleme tekniği ile yürütülmüştür. Çözümlemede seçkisiz belirlenmiş temalardaki metin sonu soruları, PISA okuma becerisi değerlendirme çerçevesi bilişsel okuma hedeflerine göre (bilgiye ulaşma-bilgiyi hatırlama; bilgileri bir araya getirme-yorumlama ve yansıtma-değerlendirme) sınıflandırılmıştır. Elde edilen bulgular, PISA 2009 okuma alanı sorularının dağılımı ve PISA 2009 okuma alanı alt ölçeklerinin sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda, bilgiye ulaşma-hatırlama düzeyini temsil eden soruların oranının Korece ders kitabı örnekleminde %36, Türkçe ders kitabı örnekleminde %50; bilgileri bir araya getirme-yorumlama düzeyini temsil eden soruların oranının Korece ders kitaplarında %47, Türkçe ders kitaplarında %27; yansıtma-değerlendirme düzeyini temsil eden soruların oranının ise Korece ders kitaplarında %17, Türkçe ders kitaplarında %23 olduğu belirlenmiştir. PISA okuma becerisi değerlendirme çerçevesindeki soruların ağırlıklarına bakıldığında ise bu dağılımın Korece ders kitabı örneklemindeki soruların oranı ile büyük oranda koşutluk sergilediği görülmektedir. Türkçe ders kitaplarında ise en fazla bilgiye ulaşma-hatırlama hedefli temel düzey sorularla karşılaşılmaktadır. Bu durumun PISA okuma becerisi değerlendirme çerçevesinde ağırlıklı olarak (%50) üst düzey düşünme becerisini hedefleyen soruların (bilgileri bir araya getirme-yorumlama) bulunmasının ve dolayısıyla Türkiye’deki öğrencilerin aşina olmadığı okuma etkinliklerinde düşük düzeyde puanlar almasının arkasında yatan nedenlerden biri olabileceği görüşü öne çıkmaktadır.Bu çalışma, Korece ve Türkçe ders kitaplarında yer alan okuduğunu anlama sorularının bilişsel düzeylere göre dağılımı ile Güney Kore ve Türkiye’nin PISA (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) okuma alanı sonuçları üzerine bir karşılaştırma yapmayı; bu karşılaştırma sonucunda da ders kitaplarındaki okuduğunu anlama çalışmalarının PISA sonuçlarını güdüleyen etkenlerden birisi olup olmadığına yönelik çıkarımlarda bulunmayı amaçlamaktadır. PISA uygulamalarında ilk sıralarda yer alan Kore’nin öğretim araçları, OECD ortalamasının altında yer alan Türkiye için önemli bulgular sağlayabileceğinden çalışmada Türkçe ve Korece ders kitaplarındaki metin sonu sorularının PISA sonuçları ile karşılaştırılması hedeflenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yaklaşımlarından belge inceleme tekniği ile yürütülmüştür. Çözümlemede seçkisiz belirlenmiş temalardaki metin sonu soruları, PISA okuma becerisi değerlendirme çerçevesi bilişsel okuma hedeflerine göre (bilgiye ulaşma-bilgiyi hatırlama; bilgileri bir araya getirme-yorumlama ve yansıtma-değerlendirme) sınıflandırılmıştır. Elde edilen bulgular, PISA 2009 okuma alanı sorularının dağılımı ve PISA 2009 okuma alanı alt ölçeklerinin sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda, bilgiye ulaşma-hatırlama düzeyini temsil eden soruların oranının Korece ders kitabı örnekleminde %36, Türkçe ders kitabı örnekleminde %50; bilgileri bir araya getirme-yorumlama düzeyini temsil eden soruların oranının Korece ders kitaplarında %47, Türkçe ders kitaplarında %27; yansıtma-değerlendirme düzeyini temsil eden soruların oranının ise Korece ders kitaplarında %17, Türkçe ders kitaplarında %23 olduğu belirlenmiştir. PISA okuma becerisi değerlendirme çerçevesindeki soruların ağırlıklarına bakıldığında ise bu dağılımın Korece ders kitabı örneklemindeki soruların oranı ile büyük oranda koşutluk sergilediği görülmektedir. Türkçe ders kitaplarında ise en fazla bilgiye ulaşma-hatırlama hedefli temel düzey sorularla karşılaşılmaktadır. Bu durumun PISA okuma becerisi değerlendirme çerçevesinde ağırlıklı olarak (%50) üst düzey düşünme becerisini hedefleyen soruların (bilgileri bir araya getirme-yorumlama) bulunmasının ve dolayısıyla Türkiye’deki öğrencilerin aşina olmadığı okuma etkinliklerinde düşük düzeyde puanlar almasının arkasında yatan nedenlerden biri olabileceği görüşü öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler: