Abstract:

Son yıllarda Doğu Akdeniz bölgesinde basma eserlerin üretimi ve yayımı, matbaa ve yayıncılık tarihi araştırmalarının önemli bir konusu haline geldi. On sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllarda Osmanlı topraklarında kurulan basımevleri hakkında kapsamlı araştırmalar yapılmış olmasına rağmen, İstanbul’da kurulan ilk matbaalar ve basılan ilk eserler hakkında yeterli çalışma bulunmamaktadır. Bu makale, Konstantinopolis’in 1453 yılında Osmanlılar tarafından fethinden sonra - ki bu tarih ‘Gutenberg İncili’nin basımıyla aynı zamana denk gelmektedir - ve 1727 yılında İbrahim Müteferrika tarafından kurulan ilk resmi Osmanlı matbaasının faaliyete geçişinden önceki dönemde İstanbul’da basma eserlerin üretimini incelemektedir. Yahudi, Ermeni ve Rum matbaacılığının İstanbul’daki ilk örneklerinin ele alındığı bu çalışmada, Nikodemos Metaksas adlı Ortodoks rahibin İngiltere’den getirdiği matbaa ve Yunan harfleri ile bastığı risaleler de incelenmektedir.

Keywords: