Özet:

Osmanlı Devleti’nin merkeze uzak vilayetlerinden biri olan Mısır, Mehmed Ali Paşa buraya vali olana kadar sürekli karışıklıkların yaşandığı ve idare edilmesi güç bir yerdi. Mehmed Ali Paşa buraya vali olarak atan-dıktan sonra ilk iş olarak, karışıklıklara sebep olan yerel otorite kaynakla-rını ortadan kaldırmış ve yönetimi kendi eline almıştır. Bulunduğu bölge ve coğrafi şartlar nedeniyle mümbit bir bölge olan Mısır’da uyguladığı doğru politika ve stratejilerle Mehmed Ali Paşa, hem nüfuzunu, hem zen-ginliğini ve hem de gücünü arttırmayı bilmiştir. Uyguladığı üretim ve sıkı takip politikaları ve tekel sistemi sayesinde Mısır’ın gelirini vali olduğu ilk zamanlara kıyasla yaklaşık otuz kat arttırmış ve bu muazzam gelirle bağlı olduğu devlete yardım edebilecek güce ulaşan modern ve sağlam bir ordu kurmayı başarmıştır. Önceleri bir iç isyan olarak düşünülen sonradan ise uluslararası bir Doğu Sorunu haline gelen Mehmed Ali Paşa isyanının son safhasında, Ra-miz Paşazâde İzzet Bey tarafından kaleme alınan incelediğimiz layihada Mehmed Ali ve İbrahim Paşaların mal ve emlaki hakkında bilgiler veril-mektedir. Layihada ayrıca Mısır’da gerçekleştirilen üretim faaliyetlerinin ya-nında, tüm gelir-gider işlerinin nasıl işlediği hakkında da önemli bilgiler bulunmaktadır. Layiha Mısır’da Mehmed Ali Paşa’nın kurduğu sistem ve işleyişi hakkında birinci elden verilen bilgiler münasebetiyle de ayrıca zikre şayandır.

Anahtar Kelimeler: