Özet:

Dilin söz varlığı içinde önemli yer tutan hitaplar;  seslenme, saygı, sevgi, sitem, heyecan, aşk gibi duyguları ifade etmek için kullanılan sözcük veya sözcük öbekleridir. Hitap edenle hitap edilene göre farklı şekiller alan bu söz öbekleri, kişiler arası ilişkilerin derecesini göstermesi bakımından önem taşır. Makalede Türkiye Türkçesi dışındaki çağdaş Türk yazı dillerinde kadına yönelik olarak kullanılan hitaplar üzerine bir değerlendirme yapılacaktır. Altay Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Başkurt Türkçesi, Gagavuz Türkçesi, Hakas Türkçesi, Karaçay-Malkar Türkçesi, Karakalpak Türkçesi, Kazak Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Kırım-Tatar Türkçesi, Kumuk Türkçesi, Nogay Türkçesi, Özbek Türkçesi, Tuva Türkçesi, Türkmen Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesinde kadınlarla ilgili olarak kullanılan hitaplardan örnekler sunulacaktır. Kadına yönelik hitap örnekleri, çağdaş Türk yazı dillerine ait sözlüklerden, destan, masal, efsane, türkü ve mani gibi söz varlığı unsurlarının çeşitli şekillerde kullanıldığı anlatılardan verilecektir. Örnekler, içerdikleri anlam alanına göre sınıflandırılacak, hitap edenler ve edilenler, hitapların kullanılış amaçları, hitaplar üzerinden iletilmek istenen duygu ve düşünceler açıklanacaktır.  Böylece farklı Türk lehçelerinde kadınlar için kullanılan hitap örnekleri bir araya getirilerek, bu örneklerden hareketle toplumun kadına verdiği önem ortaya çıkarılmış olacaktır. 

Anahtar Kelimeler: