Özet:

Bu çalışmanın amacı, petrol ithal eden ülkelerde petrol fiyatlarındaki değişkenliklerin iktisadi büyüme üzerindeki etkilerini analiz etmektir. Literatürde yer alan çalışmaların çoğunluğu ya gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeleri incelemekte ya da petrol ihraç eden ülkeleri incelemektedir. Yapılan ampirik çalışmalarda petrol ithal eden ülkelerde petrol fiyatlarındaki değişikliklerin ekonomik büyümeye olan ilişkisinin araştırıldığı çalışmalara pek rastlanmamaktadır. Bu alandaki boşluk bizi petrol ithal eden ülkelerde petrol fiyatları ve iktisadi büyüme arasındaki ilişkiyi analiz etmeye yönlendirmiştir. Dolayısıyla bu çalışmanın literatüre bu boşluğu doldurma konusunda katkı yapacağı beklenmektedir. Bu çalışmada 1987-2015 yılları arası yıllık veriler kullanılarak 26 OECD ülkesinde petrol fiyatları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin yönü ve büyüklüğü panel veri analizleri kullanılarak ekonometrik açıdan tespit edilmeye çalışılmıştır. Panel veri analizinin uygulandığı çalışmada ilk olarak birim kök sınamaları yapılarak değişkenlerin durağan olup olmadıkları tespit edilmiştir. Birim kök sınamaları sonucunda ele alınan değişkenlerin birinci farkında durağan hale geldikleri ve birim kök içermedikleri gözlenmiştir. Analizde kullanılan değişkenlerin tamamının birinci farkında durağan olmasından dolayı değişkenlerin eş bütünleşik olup olmadıklarını incelemek amacıyla eş bütünleşme testi uygulanmıştır. Buna göre değişkenlerin bütünleşik hareket ettiği ve değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Aynı seviyede durağan ve eş bütünleşik olan seriler arasındaki kısa dönemli nedensellik ilişkisi ve uzun dönemli ilişkilerin tespit edilmesi amacıyla Vektör Hata Düzeltme Modeli ve Vektör Hata Düzeltme (VEC) Modeline Dayalı Nedensellik Testi uygulanmıştır. VEC Modeli sonucuna göre, hata düzeltme modelindeki hata teriminin negatif ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu ve hata düzeltme terimi bir şokun ilk yılda yaklaşık yüzde bir gibi bir hızla dengeye yaklaştığını ve uzun dönemdeki ilişkiye benzer biçimde petrol fiyatları ve ekonomik büyüme arasında negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Vektör Hata Düzeltme Modeline Dayalı Granger Nedensellik Testi sonucuna göre ise, petrol fiyatlarından ekonomik büyümeye doğru çift yönlü nedensellik olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler: