Özet:

Köken olarak diaspora kavramı Grekçeden dilimize geçmiştir ve tohumların saçılması eylemini anlatmaktadır. Tarih boyunca kullanım açısında birçok değişikliğe uğrayan bu kelime ilk olarak Yunanlılar tarafından Akdeniz’de bulunan kolonilerini isimlendirmek için kullanılmıştır. Diaspora kelimesi günümüze yakın dönemlere kadar yani 1960’lı yıllara kadar Yahudiler ya da Afrikalılar gibi belirli milletler için kullanılmaktaydı. Ancak globalleşme ve dünya savaşlarıyla birlikte birçok bölgeye dağılan milletlerde yavaş yavaş bu isimle anılmaya başlanmıştır. Ancak milletlerin diaspora olarak anılmaları için belli başlı özelliklere sahip olmaları gerekmektedir. Bunlardan birisi bireylerin ortak bir kültüre sahip olması ve bunu benimsemesidir. Ülkemizde bir çok farklı kültüre ve etnik kökene ait bireylerin barınması açısından diaspora kelimesi halkımıza yabancı değildir. Ancak bu milletlerdençok iletişimde bulunduğumuz ya da hala problem yaşadıklarımızın içinde Ermeni ve Azeri diasporaları gelmektedir. Uzun yıllardır Anadolu’da yaşayan Ermeni halkı I. Dünya Savaşı süresince çıkarılan Tehcir Kanunu’yla bulundukları bölgelerden göç ettirilmişlerdir. Daha çok Suriye tarafına yerleşen bu bireyler günümüzde çoğunlukla Rusya ve ABD gibi ülkelerde bulunmaktadırlar ve aktif bir şekilde faaliyetlerini sürdürmektedirler. Günümüzde Ermenistan ile ülkemiz arasında tehcir kanunu polemiği hala devam etmektedir. Azeri diasporası ise kardeş ülke olarak Türk halkı tarafından kardeş ülke olarak adlandırılan Azerbaycan vatandaşları olmaları münasebetiyle halk tarafında sempati duyulmaktadır. Ayrıca bu diasporanın da oluşumundaki önemli etkenlerden biri Ermenistan ile aralarında yaşanan Karabağ çatışmasıdır. Bu dönemde birçok Azeri vatandaşın yaşanan problemler sonucu farklı ülkelere göç etmesiyle yine Ermenistan örneğinde olduğu gibi ABD, Rusya ve büyük çoğunlukla İran’da büyük diasporalar oluşmuştur. Bu çalışmada bu iki diasporanın da oluşma süreci ve uyguladıkları politikalar incelenecektir. Ayrıca bu iki diaspora arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konularak objektif bir sonuca ulaşılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: