Özet:

Toplumsal hareketlerin incelenmesinde eski ve yeni kavramları kullanılmaktadır. Sanayi Devrimi sonrasında “sınıf temelli” ve “çıkarlara” dayalı işçi ve emekçi hareketleri eski toplumsal hareketler olarak tanımlanmaktadır. Yeni toplumsal hareketler, katı bir hiyerarşiye ve kurallara bağlı olmayan, eşitsizlik ve toplumu ilgilendiren sorunları ele alan kültürel hareketlerdir. “Bu kavram, feminist hareket, ekoloji hareketi, nükleer karşı hareketleri, barış hareketlerini ve azınlık hareketlerini ifade etmek için kullanılmaktadır” (Coşkun M.K. 2007: 107). Günümüzde toplumun tümünü ilgilendiren bir sorun olması açısından hayvan haklarının da yeni toplumsal hareketler içerisinde yerini alması kaçınılmaz olmuştur. Küreselleşmenin, teknolojik gelişmelerin ve kitle iletişim araçlarının yeni toplumsal hareketlerin yayılmasında etkisi büyüktür. Özellikle “yeni medya” olarak tanımlanan internet teknolojisiyle ortaya çıkan sosyal medya, yeni toplumsal hareketlerin yayılması açısından son derece önemlidir. Facebook, Youtbe, Twitter gibi sosyal paylaşım ağları milyonlarca insanı bir araya getirerek etkileşim içinde olmalarına olanak sağlamaktadır. Figen Algül’e göre (2014) “Sosyal medya, aktivist protestoların dijital olarak örgütlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.” Mehmet Emin Babacan’a göre (2014) “Sosyal medya, gerçek hayatta örgütlü bir toplumsal hareketin haberleşmesi ve örgütlenmesi anlamında kolaylık sağlayan bir araç olarak işlev görebilmektedir.” Yeni toplumsal hareketlerin sosyal medyada hızla yayılmasının önemli bir nedeni ana akım medyanın günümüzde geldiği durumdur. Ticari kaygılar nedeniyle tekelleşen medyanın kamuoyunu bilgilendirme ve bilinç oluşturma görevi gittikçe zayıflamıştır. Dağtaş’a göre (2008) “Çoğu ülkede medya kendisinden beklenen sorumlu yayıncılığı yeterince yerine getirememektedir”. Bu yüzden yeni toplumsal hareketlerin alternatif yapılanmasında “sosyal medya” önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye’de de hayvan hakları hareketleri konusunda çalışmalar ilk olarak sosyal medya ortamında gerçekleştirilmiştir. Sanal ortamda hayvan hakları savunucularının bir araya geldiği bir topluluk olan HAYTAP bunlardan biridir. Türkiye genelindeki hayvanseverlerin sosyal medya üzerindeki örgütlenmeleri yerel örgütlenmelerle de kendini göstermektedir. Mersin’de yalnızca facebook üzerinde örgütlenmeyi tercih eden platformlar bulunmaktadır. Bunlardan 10.064 üyesi bulunan “Mersin Hayvanları Koruma ve Sahiplendirme Platformu” ile 7.559 üyesi bulunan “Mersin Hayvanları Koruma ve Yaşatma Gönüllüleri” araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı, yeni toplumsal hareketler içerisinde yer alan hayvan hakları hareketlerinin Mersin’deki sosyal medya örgütlenmesi ve bu hareketlerin sosyal medyayı kullanma biçimlerini ortaya çıkarmaktır. Araştırma kapsamında “Mersin’deki hayvan hakları savunucularının sosyal medya üzerinde örgütlenmeleri ve sosyal medyayı kullanım nedenlerinin” yanıtları aranmaya çalışılacaktır. Çalışma, nitel yöntem seçilerek temel veri toplama araçlarından olan görüşme tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında grupların facebook sitelerine üye olunarak bu toplulukların yöneticileri olan Ayşen Tülü ve Dilara Köse ile internet üzerinden, email yoluyla sorular yöneltilerek görüşme yapılmıştır. Görüşmelerde bu platformların sosyal medya örgütlenmesi tercihlerinde, hızlı ve anlık iletişim kurabilme, zaman ve mekân kısıtlamalarının bulunmayışı, karşılıklı etkileşimle daha geniş kitlelere ulaşabilme, gönüllülüğe dayalı işbirliği gibi faktörlerinin geldiği görülmüştür. Bu platformların sosyal medya aracılığıyla hayvanları sahiplendirmek, korumak, tedavi edilmelerine yardımcı olmak, hayvan barınaklarına yardım organizasyonları ve şiddet gören hayvanlara anında müdahale etmek, devlet organlarını ve karar mekanizmalarını etkilemek için çalışmalar yürüttükleri ortaya çıkmıştır. Grupların sahada da aktif olan aktivist gönüllüleri gece gündüz hayvanlar için çalışmalar yürütülmektedir. Mersin’deki hayvanseverlerin sosyal medya üzerindeki örgütlü etkileşimleri ile şiddet mağduru hayvanlar ile ana akımda temsil olanağı bulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: