Özet:

Meslek hastalığı, kısa sureli maruziyetler sonucu değil aylar-yıllar boyu tekrarlanan sebeplerden oluşmaktadır. Örneğin, birkaç kez tozlu çalışma ortamına girmekle toz hastalığı olan pnömokonyoz oluşmaz. Pnömokonyoz oluşabilmesi için en az 3 yıllık maruziyet süresinin geçmesi gerektiği Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü’nde belirtilmektedir. Uygulamada meslek hastalığında haksız fiilin gerçekleştiği zaman konusunda hatalı uygulamalar yapılmaktadır. Şöyle ki; iş kazası veya meslek hastalığından doğan tazminat davalarında; zamanaşımı süresi (TBK m. 125), gerçek zarar hesabı, faiz hesaplaması gibi durumlarda haksız fiilin meydana geldiği tarih esas alınmaktadır. İş kazası bir anda ortaya çıktığı için haksız fiil zamanı kesin olarak belirli olan kazanın olduğu gün olarak kabul edilmektedir. Meslek hastalığı ise aniden ortaya çıkmayıp yavaş yavaş geliştiği için haksız fiilin gerçekleştiği tarih kesin olarak belirli değildir. Uygulamada bilirkişiler Yargıtay kararları doğrultusunda haksız fiil tarihini işçide oluşan sürekli işgöremezlik oranının raporla saptandığı tarih olarak kabul etmektedir. Bu kabul hatalıdır. Haksız fiilin başlangıç tarihi araştırılmalıdır. Meslek hastalığı İSG önlemlerini almadan işçi çalıştıran işveren işçi çalıştırmaya başladığı andan itibaren haksız fiil eylemine başlamıştır. Bu haksız fiil eylemi uygun olmayan ortamda işçi çalıştırdığı sürece devam etmektedir. İşçinin hastalık nedeniyle başvurusu ile ilk tanının konulması uzun bir süre almaktadır. Kaldı ki Yargıtay, meslek hastalığı tanısının konulduğu tarihi bile değil sürekli işgöremezlik oranının rapor tarihini baz almaktadır. Uygulamadaki bu görüş zarar görmüş işçinin zararını daha da arttırmaktadır. Örneğin, maddi zarar hesabı yapılırken rapor tarihi haksız fiil tarihi olarak kabul edildiğinde işçinin yaşı ilerlemiş ve bakiye ömrü azalmış olmaktadır. Dolayısıyla maddi zararı düşük çıkmaktadır. Yine faiz, zamanaşımı ve hak düşürücü süre konularında da haksız fiil tarihinin belirsizliği sorun oluşturmaktadır. Sürekli işgöremezlik oranının belirlenmesi meslek hastalığı tanısından farklı bir işlemdir. Bu oranın belirlenmesi bazen yıllar almaktadır. Bu konuda meslek hastalığının niteliğine göre SSSİ Tüzüğü’nde belirtilen hastalığın oluşabilmesi için geçmesi gereken maruziyet süresinin başlangıcı haksız fiil tarihi olarak kabul edilmelidir.

Anahtar Kelimeler: