Özet:

Türkçenin söz varlığında geniş bir kullanım alanına sahip olan kalıplaşmış dil birimleri, sözlü ve yazılı iletişim sırasında sıklıkla kullanılmakta; dil öğretiminde de önemli bir yer tutmaktadır. Atasözleri, deyimler, kalıp sözler ve ikilemelerden oluşan kalıplaşmış dil birimleri Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin kendilerini hedef dilde daha etkili bir şekilde ifade edebilmeleri için gerekli yapılar olup aynı zamanda Türkiye Türkçesinin ve Türk kültürünün zenginliğini yansıtması bakımından oldukça değerlidir. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde de dilin kültürle ilişkisi bağlamında, dil öğrenicilerinden hedef dilin kültürel ögesi olan bu birimleri öğrenmeleri beklenmektedir. Ülkemizde Türkiye Türkçesinde kalıplaşmış dil birimlerine yönelik çeşitli araştırmalar yapılmış ancak yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde özellikle de Suriyeli öğrencilerin yazılı ifadelerinde bu kültürel ögelere ne kadar ve nasıl yer verdiklerinin araştırılmadığı görülmüş, çalışmanın bu yönüyle özgün bir nitelik taşıyacağı düşünülmüştür. Bu bağlamda yapılan araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Suriyeli öğrencilerin yazdıkları masalların kalıplaşmış dil birimleri açısından incelenmesidir. Araştırmanın amacı doğrultusunda Suriyeli öğrencilerin yazdıkları masallarda kalıplaşmış dil birimlerinden hangilerine yer verdikleri ve bunları anlamına uygun olarak kullanıp kullanılmadıkları araştırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 akademik yılında, Suriyeliler için “İleri Düzey Türkçe Eğitimi” projesi (Türkçe Eğitimi Şehir Merkezleri Projesi) kapsamında Çukurova Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezinde öğrenim gören Suriyeli öğrencilerden gönüllülük esasına göre seçilen 59 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma nitel araştırma olarak desenlenmiş, veriler doküman incelemesi yöntemi ile toplanmıştır. Öğrencilere yarım bırakılmış bir masal verilerek bu masalı tamamlamaları, 250-300 sözcükten oluşan bir masal yazmaları istenmiştir. Öğrencilere verilen yazma görevi için 60 dakika süre verilmiş, masallar derslere giren öğretim elemanları tarafından toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda en çok kullanılan kalıplaşmış dil biriminin ilişki sözleri olduğu ve bunların anlamına uygun olarak kullanıldığı saptanmıştır. Deyimlerin, ilişki sözlerinden sonra en fazla kullanılan kalıplaşmış dil birimi olduğu, Türkçe öğrenen Suriyeli öğrencilerin bazı deyimlere sıklıkla yer verdikleri görülmüştür. Ancak bazı öğrencilerin “yol açmak, can atmak, hoş karşılamak” gibi deyimleri anlamlarına uygun olmayan bir şekilde kullandıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: