Özet:

Abstract Antioch, an ancient city, remained under the rule of many states throughout history, but it came under the domination of the Ottoman Empire in 1516. Even the city has become sanjak in some periods, generally it took its place in the administrative organisation of Ottoman Empire as Sanjak of Aleppo’s district during the 16th century. Anticoh had 6 sub-districts: Antioch, Suvayda, Kusayr, Altunozu, Jabal Akra ve Shugur. As it is understood from awqaf records; there were five mosque, twenty three masjid, one maqam, one muallimhane (primary shchool), one madrasa, one buk’a and one lodge which had their own waqf in the middle of 16th century. Also there were one mosque, one school, three lodges and thirteen masjids in village and town of Antoich. In this study, relying on Aleppo’s awqaf records of 1550 which is available at the Archive of General Directorate of Land Registry and Cadastre, waqfs’ names, location, officers, annual income and expenses in the city of Antioch and its villages have been studied. Keywords: Antioch, Altunouzi, Kusayr, Shugur, Suvayda, Jabal Acra‘, waqf, Habîb al-Naccâr. Kadim bir şehir olan Antakya, tarih boyunca birçok devletin idaresi altında kalmış, 1516 yılında ise Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Bazı tarihlerde sancak yapılsa da 16. yüzyıl boyunca genellikle Halep Sancağı’nın bir kazası olarak Osmanlı idari teşkilatı içindeki yerini almıştır. Antakya Kazası’nın Antakya, Süveyde, Kuseyr, Altunözü, Cebel-i Akra‘ ve Şuğur olmak üzere 6 nahiyesi vardı. Evkaf kayıtlarından anlaşıldığına göre, 16. yüzyılın ortalarında Antakya Şehri’nde vakıfları olan toplam beş cami, 23 mescit, bir makam, bir muallimhane, bir medrese, bir buk‘a ve bir zaviye yer almaktaydı. Ayrıca Antakya’nın kasaba ve köylerinde de bir cami, bir mektep, üç zaviye ve 13 mescit bulunuyordu. Bu çalışmada, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivi’nde muhafaza edilen 1550 tarihli Halep Evkaf Defteri kaynak olarak kullanılmak suretiyle, Antakya Şehri ve köylerinde yer alan hayrat vakıfların isimleri, bulundukları yerler ve personelleri ile yıllık gelir ve giderleri üzerinde durulmuştur. Anahtar Kelimeler: Antakya, Altunözü, Kuseyr, Şuğur, Süveyde, Cebel-i Akra‘, vakıf, Habîbü’n-Neccâr.    

Anahtar Kelimeler: