Özet:

Trabzon’un Araklı ilçesi, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Doğu Karadeniz’deki Rus işgaline karşı gerçekleştirilen savunmanın önemli mevkilerden biridir. 1914 yılında Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması ve Osmanlı Devleti’nin Karadeniz’deki Rus limanlarını bombardıman ederek savaşa girmesi üzerine, Çarlık Rusya’sı da Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmiştir. Ruslar, Doğu Karadeniz Bölgesi’ne yönelik olarak şiddetli bir taarruza girişmiştir. Sahil kesimini iç kesimlere bağlayan stratejik bir yol üzerinde bulunan Araklı, Rus işgalcilerinin ciddi hedeflerinden biri olmuştur. Artvin, Rize, Of civarlarından Trabzon’a yaklaşan Rus kuvvetlerine karşı Trabzon sınırları içinde özellikle sivil milislerin de katılmasıyla karşı konulmuştur. Bu doğrultuda Türk kuvvetlerinin Ruslara karşı oluşturduğu ana savunma hatlarından biri, Araklı’nın Karadere ve Yanbolu Dere vadilerinde olmuştur. Ruslara karşı ilk önce sahil kesiminde gösterilen, fakat daha sonra Araklı’nın iç kesimlerine kaydırılan savunma, ilerleyen süreçte Ruslara karşı büyük bir taarruza dönüşecektir. Araklı civarı bir taraftan da Rus ve Ermeni zulmü ile karşı karşıya kalmıştır. İşgal nedeniyle Araklı’yı terk eden halkın çoğunluğu ise iki yıl sürecek ağır bir göç olayıyla büyük maddi manevi kayıplara uğramış ve hatta büyük bir sosyal travma yaşamıştır.

Anahtar Kelimeler: