Özet:

Carpets and flat weavings started with Turks. The nappy and napless weavings, which started to be weaved in Middle Asia, continued its progress here and, because of wars and migrations, they spread all over the world from here as the time beings. In each ornament in the carpets and other weavings there is a meaning. Some of these meanings are abundance and protection, fertility, heroism and love. These products in Nakhichevan State Carpet Museum, which have both nappy and napless weavings, are taken under protection in this museum. In Azerbaijan weavings, there are corner and medallion patterned, repeated patterned, subject patterned (themed= miniatured) and mihrab compositions. Azerbaijan nappy carpets are categorized under four titles according to its technical and artistic features. These are Kuba- Şirvan, Gayanja-Kazakh, Karabakh and Tabriz carpets. These categories are sub-grouped in themselves according to where they are weaved. üretiminin esas merkezidir. Tebriz halılarını, genellikle düz dokumalar oluşturur. Ayrıca XVI. yüzyılda devrinhünerli minyatürcülerinin Tebriz’de olmasıyla halıda motif gelişimi konusunda etkilenmeler olmuştur. Özellikle XIX. yüzyılın ikinci yarısında halı yapımının birdenbire arttığı ve canlandığı görülür. Fakat günümüzde dokunan Tebriz halıları ilk zamanlarda dokunan halılara kıyasla büyük farklar gösterir. Düğümleri ince olan bu halılarda genellikle sentetik boyalar kullanılmıştır. Son zamanlarda Tebriz halılarında madalyon çok kullanılan bir desendir . Nahcıvan Devlet Halı Müzesi’nde sergilenen ve Tebriz grubuna ait olan halı, XIX. yüzyılda Veliaht Abbas Mirze adına yapılmıştır (Fotoğraf 1). Tebriz grubu halıları, genellikle konulu ve figürlü halılardan oluşmaktadır. Atkı, çözgü ve ilmesi yün olan bu duvar halısı, İran (Sine) düğümü ile dokunmuştur. Kırmızı, açık ve koyu mavi, deve tüyü turuncu, açık ve koyu yeşil, beyaz, siyah, açık ve koyu kahverengi, açık ve koyu sarı renkler kullanılmıştır. İplikler, doğal boyalarla renklendirilmiştir. Bir adet kalın ve üç adet ince bordürden oluşur. Zeminde, Veliaht Abbas Mirze’nin yürümekte olan bir at üzerine binmiş resmi yer alır. Halının üst kısmında, bordürü kesen ve krem zemin üzerinde siyah ile yazılmış iki satır yazı vardır. Halının kalın bordüründe, bir dal üzerinde yapraklar, ince bordürlerde (Motif 1) ise yine bir dal üzerinde küçük çiçek ve yaprak motifleri yer alır (Motif 2). Atın üzerindeki eğer takımındaki halıda da, Türk motiflerinden oluşan süslemeler bulunmaktadır. Veliahdın üniforması da yine çiçek motifleriyle süslenmiştir (Motif 3).The material used in the carpets is the wool. The colors used in Azerbaijan carpets are red, claret red, cream, white, pink, orange, yellow, blue, green, brown, grey, navy blue and buff. These colors are in a great harmony. Colors are obtained by painting and mordanting the threads by using different mordant materials of the plants in nature. The subject of this article is the Tabriz carpets which are a branch of Azerbaijan carpets in Nakhichevan State Carpet Museum. The photographs were taken from the museum in 27.05.2006

Anahtar Kelimeler: