Özet:

Abstracten İran Müziği, ülkenin kozmopolit yapısından dolayı çok çeşitli bir müzik kültürüne ev sahipliğini yüzyıllardır sürdürüyor. Bu kültürel çeşitlilik içinde kadın faktörlü müzik pasivize edilmek isteniyor, bunun sonucunda ülkede sık sık kaos yaşandığı belirtiliyor. Kadın folkloru çalışmalarında kadının bulunduğu sosyo/kültürel yapı, davranış ve eylemlerinin gerçekleşmesinde temel alınan noktalar olarak kabul görmektedir. Şeriat yönetimli yasalar gereği düzenlenen hükümler kadın aleyhine saptırılarak kadının davranış ve eylemlerinde otoriteyi (erkek egemen) dikkate almasını gerektirmiştir. İran sosyo/ kültürel yapısı İslami düşüncenin şerhi hususunda görüş ayrılıkları söz konusudur. Bu durumdan ötürü de kadın bir cendereye sıkışmış durumdadır. Cinsiyet farklılıklarının kültürden etkilenen yapılar olduğu, toplumsal cinsiyetin bütün toplumlarda farklı şekillerde ortaya çıktığı ve yeni model sunumlarıyla bu alandaki farkındalığı arttırdığı görülmüştür. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini büyük oranda kadın üzerinden gerçekleştiren ataerkil toplum olan İran’da kadınların konumunu irdeleyen bu makale, kadınları sosyo/ kültürel çalışmalarda odak noktasına almamız gerektiğini göstermiştir. İran müzik kültüründe bu büyük değişimi sorgulayan yazarlar, İran’da yaşayan kadınların bu değişim/dönüşümden ne kadar etkilendiklerini ve müzikal yönlerine olumsuz tesirlerini irdeleyen yazılar yazmışlardır. Çalışma, konuyla ilgili yazarların çalışmaları, yayınları ve uluslararası medyanın konuyla ilintili düşüncelerini içeren literatür incelemesi/elektronik yayın-basın incelenerek, aynı zamanda İran’dan Van iline,  gerek okumak için, gerekse de gezmek ve müzikal etkinliklerini paylaşmak için gelen kadınlardan derlenen bilgiler doğrultusunda oluşturulmuş olup, şöyle genel kanılara varılmıştır: İran coğrafyasında kadınlar her alanda kısıtlı haklara sahiptirler. Özellikle kadın müzisyenler sanatlarını icra etme hususunda çok büyük sıkıntılar yaşamaktadırlar, müziğin genel anlamda denetimden geçtiği ülkede kadın sesi özellikle provoke edilerek, kadın müzisyenlerin ülke dışında seslerini ve sanatlarını icra etmek zorunda kaldıkları görüşmeler sonucu saptanmış olup, uygulanan yasal/yasadışı kadın aleyhtarı eylemler uzun süreçte kültürel yozlaşmaya sebebiyet verecektir

Anahtar Kelimeler: