Abstract:

Bu makalenin amacı elitist teori çerçevesinde Türk toplumunda her zaman karar verici ve egemen sınıf olan bürokratik elitleri ve EU üyelik sürecinin bu elitler üzerindeki dönüştürücü etkisini tarihi süreç içerisinde incelemektir. Osmanlı-Türk devlet geleneğinin sonucu olarak bürokratik elitler modernleşme ve batılılaşma sürecinde önemli bir rol oynamışlardır. Çalışmada bürokratik elitlerin bu süreçte girdikleri iktidar mücadelesi ve toplumla ilişkileri tarihsel olduğu kadar, sosyolojik ve politik açıdan da ele alınmıştır. Osmanlının klasik döneminde toplumdan kopuk bir zümre olarak sultana sadakatle hizmet eden bürokrasi, imparatorluğun gerileme döneminde devlet idaresinde etkinliği arttırmış ve iktidara ortak olmuştur. Tanzimat döneminde devletin yıkılmasına çare olarak görülen batılılaşma hareketlerinin öncüsü olan bürokratik elitler, tepeden inme reformlarla hem devleti hem de toplumu dizayn etmeye çalışmışlar halkı yönetilecek yığınlar olarak görmüşlerdir. İmparatorluğun siyasal kültürünü ve devlet geleneğini devralan Yeni Türkiye Cumhuriyeti bu bürokratik elitler tarafından kurulmuştur. Politika yapma sürecinde her zaman etkin olan bürokratik elitler, cumhuriyetin ilk yıllarında altın çağlarını yaşamışlardır. Demokrasiye geçişle birlikte halkın seçtiği iktidarlarla bürokratik elit arasında güç mücadelesi başlamıştır. Devlet ve toplum için en iyi kararın kendileri tarafından verilmesi gerektiğine inanan bürokratik elitler ile seçilmiş hükümetler arasında her zaman gerilimli bir ilişki olmuştur. Bu gerilimlerin zirve yaptığı dönemlerde bürokratik elitlerin askeri kanadı askeri müdahalede bulunarak yönetime el koymuştur. Bu müdahaleler sonrasında siyasal iktidar üzerinde vesayet sistemi kuran ordu, toplumun ve ülkenin merkezine yerleşmiştir. Avrupa Birliğine giriş sürecinde yapılan uyum yasaları ve reformlarla ordunun bu konumu zayıflamıştır. Avrupa Birliğinin siyasal koşulu olan Kopenhag siyasi kriterlerinin Türkiye’nin demokratikleşmesine ve normalleşmesine yaptığı katkı hayatidir.

Keywords: