Özet:

Bu çalışmada Sera gazı emisyonlarının iklim üzerinde etkileri, bu etkilerin minimize edilebilmesi amacıyla gerek gönüllü alanda gerekse zorunlu alanda sera gazı emisyonlarının izlenmesi, doğrulanması ve raporlanması aşamaları ve süreçleri incelenerek,  sürecin yönetim sistemleri ile ilişkisi ve katkıları analiz edilmiştir. ISO 14064-1 Sera Gazı Emisyonlarının ve Uzaklaştırmalarının Kuruluş Seviyesinde Hesaplanmasına ve Rapor Edilmesine Dair Kılavuz ve Özellikler Standardı kapsamında işletmeler kendi  yönetim sistemlerini oluşturarak, yapmış oldukları faaliyetlerde yıl bazında kayıt altına aldıkları verileri ile  atmosfere yayılan sera gazı miktarlarını belirleyebilmektedir. Sera gazı miktarları ile ilgili veri toplama ve  hesaplama aşamalarında, kuruluşlarda oluşturulan  yönetim sistemi şartları ile istatistiki çalışmalar kullanılmaktadır.   Sera gazı emisyonlarının azaltılması amacıyla, işletmelerin bir izleme planı oluşturarak bu plan doğrultusunda Kyoto Protokolünü imzalamış ülkeler tarafından atanmış yetkili otoritelerce geliştirilen kurallar dahilinde bir doğrulama ve raporlama işlemine tabi olmaları sonucunda ortaya çıkan emisyon fazlalıklarının nasıl azaltılacağı veya dengelenmesi gerektiği hususlarında  Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Temiz Kalkınma Mekanizması (UNFCC-CDM), Gold Standard (GS) veya Verified Carbon Standard (VCS)  tarafından gerek gönüllü alanda gerekse zorunlu alanlarda çeşitli metotlar geliştirilmiştir.  Ayrıca bu kapsamda Birleşmiş Milletlerin çatısı altında yer alan Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ile Dünya Meteoroloji Birliği’nin (WMO) birlikte oluşturduğu  Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC),  iklim değişikliği politikalarına destek olacak çalışmalar yapmanın yanı sıra sera gazı miktarları ile ilgili hesaplamalar için de metot ve bilimsel yaklaşımlar sunmaktadır.   Gönüllü alanda Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi, Doğrulanması ve Raporlanmasına ilişkin çalışmalar, ISO 14064-1 standardı temelinde gerçekleştirilmekte olup, bu tür bir çalışmayı yürütecek olan işletmenin bahse konu standart kapsamında bir  yönetim sistemi oluşturarak kendisi için seçmiş olduğu metodoloji doğrultusunda sera gazı emisyonlarının hesaplamalarını gerçekleştirebilmektedir.   Bu çalışmada küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda düzenlemelere yönelik sera gazı emisyonlarının takibi ile ilgili yapılan uluslararası çalışmalar ile ulusal ve uluslarası yasal durum incelenerek, ülkemizde 17.05.2014  tarihli Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik ile belirlenen sektörlerde  zorunluluk haline gelecek olan  uygulamalar  konusu tartışılmıştır. Ayrıca ulusal durum, Avrupa Birliği ülkeleri ve Kyoto Protokolü’ne imza atmış diğer ülkelerdeki durumla mukayese edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: