Özet:

Son yıllarda nüfusun hızla artması, şehirlerin çevresine doğru plansız ve kontrolsüz bir şekilde büyümesine ve altyapı sorunları ile karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. Kentsel alanlardaki büyümeler de arazi kullanımlarında önemli değişimlere ve doğal ekosistemlerde olumsuz etkilenmelere sebep olmaktadır. Bu nedenle şehirlerin gelişimi sırasında ve sonrasında yapılan çalışmalar, çevresel etkilerin azaltılmasında, şehirlerin gelecekteki durumlarının tahmin edilmesinde ve sürdürülebilir şekilde planlanmasında büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Sakarya İli’nde kentsel gelişim ile arazi kullanımı ve jeomorfolojik birimler arasındaki etkileşimlerin Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama teknolojilerinden yararlanarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Şehirsel gelişimin belirlenmesinde, arazi kullanım yapısına ait bilgiler 2000 ve 2014 yıllarına ait 15 m mekânsal çözünürlüklü Landsat uydu görüntülerinin sınıflandırılmasıyla elde edilmiştir.  Sakarya İli’nde yerleşim alanlarının tarım alanlarını işgal ederek genişlemesi, tarım alanlarının da orman alanlarını istila etmesi son 10-15 yılda yaşanmışönemli arazi örtüsü değişimlerindendir. Nüfus artışı ve turizm etkinliklerine bağlı olarak da yerleşme alanları alansal olarak büyürken, orman ve çalılık alanlar ise alansal olarak küçülmüştür. Yerleşmelerin kıyı alanlarını istila etmesiyle ise kıyının doğal niteliğinin bozulmasına neden olunmaktadır.  Çalışma sonucunda Sakarya İli’nde şehir gelişiminin mevcut arazi kullanımı ve jeomorfolojik birimler üzerinde önemli bir baskı oluşturduğu sonucuna varılmıştır.  Sakarya’da şehirsel büyümenin bu olumsuz değişiminin bir plan kapsamda ele alınıp değerlendirilmesi ve daha sürdürülebilir bir arazi kullanım modelinin geliştirilmesi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Arazi kullanımı, coğrafi bilgi sistemleri (CBS), kentsel gelişim, Sakarya, uzaktan algılama (UA)

Anahtar Kelimeler: