Özet:

Peyzaj mimarlığı disiplininde; mekânın bileşeni olarak tasarlanan donatı elamanlarının sistematik olarak kullanılması da mekân yaratmak kadar önem taşımaktadır. Doğru tasarlanan donatılar yaşam kalitesini arttırır, kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayarak konfora olanak sağlar. Buna bağlı olarak tasarlanan donatı elemanları mekânın kimliği ve kullanıcı ihtiyaçları ile uyumlu olmalıdır. Bu aşamada esneklik kavramı devreye girer. Hem fiziksel hem de psikolojik olarak gelişen, değişen kullanıcılar, çevrelerini de bu değişime bağlı olarak değiştirmek isterler. Bu da esnek tasarımlar sayesinde mümkün olabilir. Bu çalışmada amaç KTÜ Peyzaj Mimarlığı Bölümü bölümü “donatı tasarımı” dersinde tasarlanan donatıların esneklik açısından incelenmesi ve dersin faydalarının belirlenmesidir. Dersin öğreticiliğiyle ilişkili olarak geleceğin tasarımcıları olan öğrenciler; kentsel açık mekânlarda kullanılan donatılar için esnek tasarım yaklaşımına sahip uygun tasarımlar ortaya koyabilir. Çalışma 2. Aşamadan oluşmuştur. İlk aşamada KTÜ Peyzaj Mimarlığı Bölümü Donatı Tasarım dersinde yapılan esnek donatı maketleri, esneklik ve işlevsellik açısından incelenmiş, 2. Aşamada ise esneklik ve donatı kavramlarının öğrenme düzeyini belirlemek amaçlı 68 öğrenciyle anket yapılmıştır. İlk aşamada öğrenciler tarafından tasarlanan donatıların mekânın uygunluğuna ve etkinliğin türüne bağlı olarak yer değiştirebilir şekilde düşünüldükleri, kimi zaman şekil kimi zaman yer değiştirebilen, bazen parçalı, modüler, bazen bütüncül oldukları belirlenmiştir. 2. Aşama olan anketin sonucunda ise öğrencilerin, esneklik kavramını çok iyi düzeyde öğrendikleri; esnekliğe uygun donatı tasarlamayı iyi düzeyde yapabildikleri; esneklik kavramını donatılara işlevsel açıdan yansıtmada ise biraz zorlandıkları belirlenmiştir. Bunun da deneyim kazandıkça aşılabileceği düşünülmektedir. Sonuç olarak, kullanıcılara ve ihtiyaçlarına ulaşabilen, onlar tarafından algılanarak kullanılan açık uçlu peyzajlar yaratmak tasarımcıların amaçlarından olmalıdır. Bu ihtiyaçları karşılayabilmek için de tasarlanan peyzajlar kullanıcıyla bağlantı kurabilmeli, çoklu işlev ve anlamlara sahip olmalıdır. Çalışmanın sonuçları da tasarlanacak kentsel açık mekânlarda kullanılacak esnek donatı tasarımlarına ışık tutacak, tasarımlarına önayak olacak niteliktedir.

Anahtar Kelimeler: