Özet:

Orta Asya’dan Macaristan’a kadar yayılmış olan Kumanların dilleri Türk dili içinde önemli bir yer tutar. 14. yüzyılda Cenevizli veya Venedik tüccarlar ile Alman misyoner rahipleri tarafından yazıldığı düşünülen Codex Cumanicus, Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan Kuman-Kıpçaklar ile farklı milletlerden oluşan topluluklar arasında ticaret dili olan Kuman Türkçesinin önemli bir kaynak eseridir. Tarihî Kıpçak Türkçesi içerisinde 17. ve 18. yüzyıllarda dönemin Leh Devleti bugünün ise Doğu Avrupa topraklarında Ermeni harfleriyle meydana getirilen ve literatürde Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi veya Ermeni Kıpçakçası olarak adlandırılan bu lehçe, Kuman ve Karay Türkçeleri ile ortak kimi özellikler taşımaktadır. Kıpçak Türkçesinin tarihî dönemlerine kadar uzanan ve aynı zamanda çağdaş temsilcisi olan Karay Türkçesi, 16.-20. yüzyıllar arasında meydana getirdiği yazılı metinler ile varlığını sürdürmüştür. 21. yüzyıl itibariyle yayın faaliyetleri duraklama sürecine geçen Karayca, günümüzde yok olma tehlikesi altında bulunan bir Kıpçak lehçesidir. Bu çalışmada, Kuman, Ermeni Harfli Kıpçak ve Karay Türkçelerinde ortak olan kelimeler incelenerek tasnif edilecek ve bu ortaklıklardan hareketle Kuman, Ermeni Harfli Kıpçak ve Karay Türkçelerinin birbirlerine yakınlığı ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler: