Atıf Sayısı
2
Görüntüleme
72
İndirme
25
İsmail Gelenbevî (1730-1790) mantık, münazara, matematik, astronomi, tasavvuf ve kelâm alanlarındaki eserleriyle tanınır. Aristoteles (MÖ. öl. 322) mantığının devamı olarak Fârâbî-İbn Sina geleneğine bağlı kalan Gelenbevî, Osmanlıların son döneminde mantık ilminde telif eseri bulunan bir mantıkçıdır. Onun Burhan isimli eseri, Osmanlı ilim dünyasında mantık ilminde yazılan son telif eserler arasında sayılır. Ayrıca onun başka mantık eserleri bulunmakla birlikte Esirüddîn el-Ebherî’nin (öl. 1265) İsagûci isimli eserine yazdığı bir şerhi mevcuttur. İslâm mantık tarihinde dikkate değer bir konuma sahip olan İsagûcî isimli bu risale üzerine çok sayıda şerh ve haşiye bulunmaktadır. Mantık metni olarak İsagûcî’nin diğer ilimlerdeki eserlere göre avantajı, biçimsel bir konuyu açık bir dille anlatmasıdır. Ancak yine de bu biçimsel metnin, her dönemdeki muhataplarının anlama düzeyine uygun hale getirilmesine ihtiyaç hissedilmektedir. İslâm mantıkçıları bu şerhleri, kendi dönemindeki öğrencilerin anlayış düzeyine uygun olarak yazmışlardır. İşte Gelenbevî de İsagûci şerhiyle, döneminin öğrencileri için bu risaledeki anlaşılmayan hususları açıklamayı amaçlamıştır. Her ne kadar 13. yüzyıl sonrasındaki mantık eserlerinde benzer türde içeriklere rast-lansa da Gelenbevî’nin şerhi, kendi dönemine kadar gelen görüş farklılıklarını ele alıp incelemesi açısından dikkat çekmektedir. Eserin girişinde Gelenbevî, hem mantık ilmiyle dilbilgisi ve dînî ilimler arasındaki bağı sıkı bir şekilde kurmakta hem de dînî ilimler öğrencisine mantık öğrenmeden tefsir, kelâm gibi ilimleri tam olarak öğrenmesinin mümkün olmadığını ispatlamaya çalışmaktadır. Ayrıca o, ihtilaflı kelâmî me-seleleri kelâmcıları referans vererek cedelî bir tarzda konuları tartışmaktadır. Böylece o, dînî ilimlerin öğretiminden önce bu ilimler için yöntem olarak mantığın bilinmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. İsagûcî şerhinin mukaddimesinde mantık-dînî ilimler ilişkisi tesis edildikten sonra mantık kelimesinin anlamının tahliline ve tanımına geçi-lir. Burada Gelenbevî mantığın tanımlanması konusunda Molla Fenarî’yi takip ederek cihet-i vahde ifadesini kullanarak onun yöntemiyle tanım yapmaktadır. Böylece onun, varlık nazariyesindeki birliği bilgi teorisine de yansıttığı ve yine bu konudaki tasavvufî eğilimini ima ettiği anlaşılmaktadır.
Ismail al-Galanbawī (1730-1791) is known for his works in the fields of logic, al-munazara (Islamic disputation theory), mathematics, astronomy, tasawwuf (mysti-cism) and theology. Al-Galanbawī, who followed the tradition of al-Fārābī-Avicenna which is a continuation of the logic of Aristotle (322 B.C.compiled a work on logic in the last period of the Ottomans. His work titled Burhān is considered to be the last com-piled work written in logic in the Ottoman scientific world. In addition, he wrote a commentary text on Isāghūjī by Athīr al-Dīn al-Abharī (d. 1265), although he has other logical studies. There are many commentaries and hawashī (margin notes) on Isāghūjī text, which has a remarkable position in the history of Islamic logic. The advantage of Isāghūjī as a text of logic, regarding the texts in other branches of science, is its delin-eating a formal issue with a clear style. However, it is an ever changing historical need to revise its style simply because its potential readers are not the same in a different historical context. Islamic logicians wrote these comments in accordance with the level of understanding of the students in their own period. Here, al-Galanbawī aims to explain the incomprehensible issues in this treatise for the stu-dents of his period with the commentary on Isāghūjī. Even if we can witness similar contents in the texts after written 13th century, Al-Galanbawī's commentary attracts attention in terms of its delineating different viewpoints with some analysis. In the introductory section of his text, Al-Galanbawī establishes the close relationship between logic and linguistic and religious disciplines. From this perspective, it puts a logical emphasis on the idea that a student of religious sciences cannot get a deep insight into religious sciences, like tafsīr (science of Qur'ānic commentary), kalām (theology), without learning logic. He discusses dialectically some theological problems with taking kalām tradition into consideration. His main goal is to demonstrate that logic is a basic method for all Islamic sciences. Then al-Galanbawī posits some meaning and definition of logic. In this level, he uses the term cihat al-wahda (jihat al-wahda) which was used by Mollā Fanārī before him. It is understood that this term indicates his unity in the theory of existence to the theory of knowledge and his mystical tendency in this issue.
Ismail al-Galanbawī (1730-1791) is known for his works in the fields of logic, al-munazara (Islamic disputation theory), mathematics, astronomy, tasawwuf (mysti-cism) and theology. al-Galanbawī, who followed the tradition of al-Fārābī -Avicenna which is a continuation of logic of Aristotle (322 B.C.), compiled a work on logic in the last period of the Ottomans. His work titled Burhān is considered to be the last com-piled work written in logic in the Ottoman scientific world. In addition, he wrote a commentary text on Isāghūjī by Athīr al-Dīn al-Abharī (d. 1265), although he has other logical studies. There are many commentaries and hawashī (margin notes) on Isāghūjī text, which has a remarkable position in the history of Islamic logic. The advantage of Isāghūjī as a text of logic, regarding the texts in other branches of science, is its delin-eating a formal issue with a clear style. However, it is an ever changing historical need to revise its style simply because its potential readers are not the same in a different historical context. Islamic logicians wrote these commentaries in accordance with the level of understanding of the students in their own period. Here, al-Galanbawī aims to explain the incomprehensible issues in this treatise for the stu-dents of his period with the commentary on Isāghūjī. Even if we can witness similar contents in the texts after written 13th century, al-Galanbawī’s commentary attracts attention in terms of its delineating different viewpoints with some analysis. In the introductory section of his text, al-Galanbawī establishes the close relation between logic and linguistic and religious disciplines. From this perspective, it puts a logical emphasis on the idea that a student of religious sciences cannot get a deep insight into religious sciences, like tafsīr (science of Qur’ānic commentary), kalām (theology), without learning logic. He discusses dialectically some theological problems with taking kalām tradition into consideration. His chief aim is to demonstrate that logic is a basic method for all Islamic sciences. Then al-Galanbawī posits some meaning and definition of logic. In this level, he employs the term cihat al-wahda (jihat al-wahda) which was used by Mollā Fanārī before him. It is understood that this term indicates his the unity in the theory of existence to the theory of knowledge and his mystical tendency in this issue.
Alan : İlahiyat; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
