Özet:

Bu çalışma Türkiye yazılı haber medyasında bağımlılık üzerine yapılmış haberlere ve bu haberlerdeki dil kullanımlarına odaklanmaktadır. Özele inildiğinde çalışma, ‘ruhsal ve fiziksel olarak bağımlı olma’ anlamını taşıyan bağımlılık haberlerinin gençlik ile bağlantılı olarak nasıl aktarıldığını ve böylelikle gençliğin bağımlılık üzerinden nasıl gösterildiğini incelemeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda çalışma, söylemsel gösterimler üzerinden bağımlılığın ve bağımlılık ile ilgili diğer kavramların toplumsal bilişi etkileyecek şekilde inşa edildiğinin altını çizerek bağımlılığın medyadaki aktarımlarına bir eleştiri sunmayı da amaç edinmektedir. Çalışmanın kuramsal çerçevesini van Dijk 1988a, 1988b, 1988c tarafından haber medyasının bileşenleri ve yapısı üzerine kurgulanan kavramsal çerçeve ve Wodak ve diğ. 2009 tarafından sunulan Söylem Tarihsel Yaklaşım Discourse Historical ApproachDHA oluşturmaktadır. Çalışmada, Söylem Tarihsel Yaklaşım’a ait yöntembilimsel çerçeve içinde kalınarak haber metinlerindeki içerik ve konular, söylemsel stratejiler ve bu içerik, konu ve stratejileri gerçekleştiren dilsel araçlar incelenmektedir. Yorumcu paradigma ve inşacı yaklaşıma dayanan çalışmanın verisini farklı ideolojik duruşları temsil etmesi bakımından seçilmiş altı gazetenin- BirGün, Cumhuriyet, Hürriyet, Sabah, Sözcü, Yeni Akit ve Yeni Çağ - internet sitelerinden alınmış bağımlılık ile ilişkili haber metinleri oluşturmaktadır. Nitel ve eleştirel bir bakış açısı izlemiş olan çalışmanın sonucunda bağımlılığın alkolizm, uyuşturucu, sigara ve teknoloji kullanımı ile konusal bir bağlantı içinde ve olumsuz çağrışımlar yaratacak biçimde verildiği bulgulanmıştır. Bağımlılığın farklı şekillerde adlandırıldığı ve toplumsal bir sorun ve tehdit olarak sunulduğu görülmüştür. Ayrıca, bağımlılığın temel kitlesinin gençler ve gençlik olduğu da dolaylı bulgulardan biridir. Medya aktarımlarının bağımlılığı gençler ile özleştirerek sunduğu ve gençlik ve bağımlılık ilişkisinin toplumsal şemalara yerleşmesine neden olabildiği de görülmüştür. Bu noktada bağımlılığın olumsuz çağrışımlarının gençliğin de olumsuz algılanmasına neden olduğu tartışılabilir

Anahtar Kelimeler: