Özet:

Yabancılar tarafından yazılmış, bilinen en eski Türkçe transkripsiyon metni Codex Cumanicus’tur. Codex Cumanicus 14. yüzyılda Karadeniz’in kuzeyinde yaşamakta olan Kıpçaklarla ticaret yapmak ve Hristiyanlığı yaymak amacıyla İtalyan tüccarlar ve Alman misyonerler tarafından hazırlanmış ve sonradan birleştirilmiş iki ayrı defterden oluşmaktadır. Birinci defter Latince ikinci defter ise Almanca hazırlanmıştır. 17. yüzyılda yabancılar tarafından hazırlanmış çok dilli sözlüklerden biri Meninski’nin Thesaurus Linguarum Orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae’sudur (Doğu Dillerinden Türkçe, Arapça ve Farsçanın Hazinesi). Sözlük beş dillidir. Sözcüklerin anlamları Latince, Almanca, İtalyanca, Fransızca ve Lehçe olarak verilmiştir. Bu yüzyılda kaleme alınmış diğer bir sözlük ise Malino’nun sözlüğüdür. Eser, İtalyanca-Türkçe sözlük bölümüyle Türkçenin kısa bir gramerinin bulunduğu iki bölümden oluşmaktadır. 18. yüzyılda yabancılar tarafından hazırlanmış çok dilli sözlüklerden biri de Johann Matthias Korabinsky’nin “Versuch eines kleinen Türkischen Wörterbuchs mit beygesetzten deutsch, ungurisch und böhmischen Bedeutungen und einer kurzgefaβten türkischen Sprachlehre” adlı eseridir. Eser Türkçe, Almanca, Macarca ve Çekçe sözlük ve kısa Türkçe gramer bölümünden oluşmakta olup Çek Cumhuriyeti Prag Milli Kütüphanesinde bulunmaktadır. 19. yüzyılda yabancılar tarafından hazırlanmış transkripsiyon metinlerinden biri de Kurzgefaſzte türkisch=deutsche Sprachlehre- Mit einer Sammlung der gebräuchlichſten Wörter, kleiner Conſtructionen und Redensarten – Nebst zwölf Gesprächen und zehn Geſchichten in türkischer deutscher und französischer Sprache adlı eserdir.. Bildirimizde Kurzgefaſzte türkisch=deutsche Sprachlehre adlı eserin tanıtımı yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: