Özet:

Osmanlý Devleti’nin Afrika’nýn kuzeyinde ve doðusunda yaklaþýk dört asýr devam eden varlýðýakademik anlamda yeteri kadar çalýþýlmamýþ bile olsa belli bir bilgi birikimimiz bulunmaktadýr.Kýtanýn güney bölgesine gelince burasýyla çoðu zaman doðrudan irtibat kurulamadýðý için geneldeMüslümanlarýn mahalli idarecileriyle veya temsilcileriyle yakýn iþbirliði kurulmasý yolunagidilmekteydi. Kýzýldeniz’den sonra Hint Okyanusu’na da açýlan Osmanlý donanmasýnýn Piri Reisile birlikte Hint Kaptanlýðý’na dönüþmesi yanýnda Yemen’in bir eyalet olarak bölgede etkinliði deGüney Afrika ve çevresini doðrudan etkilemekteydi. Afrika’nýn bu bölgesindeki MüslümanlarýnOsmanlý halifesine baðlýlýðý noktasýna odaklanan iliþkiler zaman zaman karþýlýklý yardýmlaþmaimkânlarýný beraberinde getirmiþti. Zengibar adasý merkezli Bûsaîd hanedanýyla iþbirliði, özellikle19. yüzyýlda bu bölgede sömürgeciliðin Müslüman topluluklar üzerinde daha az zararla atlatýlmasýiçin Ýstanbul’un Avrupa devletler nezdindeki giriþimleri gibi konular da yine öne çýkmaktaydý.Özellikle bugünkü Güney Afrika Cumhuriyeti’ndeki Müslüman azýnlýklar baþta olmak üzere buülkenin çevesindeki Mozambik, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Madagaskar, Komor Adalarý veZengibar Müslümanlarýyla sürdürülen iliþkiler Osmanlý arþiv belgelerine de yansýmasý bu makaleninmuhtevasýný oluþturmaktadýr

Anahtar Kelimeler: