Görüntüleme
4
Bu çalışma, İzvornik Sancağı Memlehateyn kadı sicillindeki vakıf kayıtlarının bir incelemesini unmmaktadır. Bu Sicil, Bosna Eyaleti’nin bir parçası olan Zvornik Sancağı’nın 17. yüzyıldan kalma korunmuş nadir yerel arşiv kaynaklarından biridir. Bölge için türünün korunmuş en eski kaynağı olan bu Sicil, bugünkü Bosna- Hersek’in tüm kuzeydoğu kesiminin tarihine ışık tutmaktadır. Sicilde 1053-56 Hicri/1643-46 dönemine ait vakıflarla ilgili çeşitli belge mevcuttur. Bugün sicilin büyük bir kısmı Osman Asaf Sokolović’in mirası olarak Saraybosna’daki Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi’nde muhafaza edilmektedir. Vakıfla ilgili bu çalışma, vakıfların Osmanlı taşra iç bölgelerinde bir kurum olarak oynadığı rolün daha iyi anlaşılmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, vakıf kayıtları aracılığıyla, diğer şeylerin yanı sıra daha önemli bir soruyu ele almaktadır: Osmanlı sınırındaki büyük merkezlerdeki (Buda,Temeşvar, Belgrad, Saraybosna) durumla karşılaştırıldığında bazı Osmanlı iç bölgeleri durgun muydu? Ayrıca çalışma, para vakıflarının ve vakıf kredilerinin hem kentsel hem de kırsal alanlardaki ekonomik, kültürel, sosyal ve diğer faaliyetlerdeki rolünü aydınlatmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nda vakıf kredisinin rolü üzerine yayınlanmış birçok çalışma ağırlıklı olarak büyük şehir merkezlerini ele almaktadır. Bu çalışma, daha küçük kent merkezlerinde ve kırsal ortamlarda aynı olguya odaklanarak daha geniş bir tartışmaya katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Sicildeki kayıtlar, vakıflarla mesleki ilişkiler yoluyla kazanılacak toplumsal önemi kanıtlamaktadır. Daha genel bir ifadeyle, vakıfların, mecazi anlamda, hem Osmanlı Devleti’nin hem de Osmanlı toplumunun görünmez bir eli veya farklı geçmişlere sahip insanların amaçlarına ulaşabilecekleri veya çeşitli düzeylerdeki ekonomik ve sosyal faaliyetler için maddi kaynak sağlayabilecekleri bir tür aracı olduğu sonucuna varılabilir.
This paper provides study of waqf records in Sidjil of Memleḥateyn kadı / judge in Sanjak of İzvornik. It is one of the rare archival sources of 17th century for Sanjak of Izvornik, at the time in Eyalet of Bosnia, and the whole north-eastern part of today’s Bosnia and Herzegovina, which was preserved until today. Documents regarding waqfs were recorded covering Hijri zears 1053-56, that is to say 1643-46 according to the contemporary Gregorian calendar. Today most of the Sidjil is hosted in Gazi Husrev Bey Library in Sarajevo as part of Osman Asaf-ef. Sokolović’ bequest. This study of waqf aims to provide better understanding of a role that waqf had as an institution in Ottoman provincial hinterland. This Ottoman hinterland seems to be in decline when compared with some frontier centres, like the Ottoman Buda. In this study we see how waqfs were equally important as a source of cash for economic, cultural social and other activities both in urban as well as in rural areas. Hence the focuses of economic activities were in bigger centres. Besides being source of cash the records from Sidjil show how being employed in a certain waqf also meant a prestige in society at the local level. Therefore, it can be concluded that waqfs were invisible hand or a medium of Ottoman State through which people of different background at various levels could achieve their aims or provide material source for economic and social activities.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
