Özet:

Çalışmamamızda Anayasa kavramını, anayasaların ortaya çıkışı ve gelişimini anlatıldıktan sonra genel olarak anayasa yargısının tarihsel gelişimi incelenmiştir. Ayrıca Türkiye’de anayasa yargısının tarihsel gelişimini 1961 Anayasası öncesi ve 1961 Anayasası sonrası (AYM’nin kuruluşu) olarak incelenmiştir. Türk Anayasa Mahkemesinin asli görevi anayasaya uygun denetimidir. Anayasaya uygunluk denetimi, somut norm ve soyut norm denetimi çalışmamamızın esas konusunu oluşturmaktadır. Anayasa uygunluk denetimi bölümünde, uygunluk denetiminin konusu, kapsamı ve türleri açıklanmıştır. Çalışmamızın son bölümünde 2010 Anayasa değişikliği ile öngörülen bireysel başvuru ve şikâyet konusu irdelenmiştir. Anayasa uygunluk denetimi, Anayasa Mahkemesinin asli ve olağan görevidir. Bunun yanı sıra, siyasi partileri denetleme, TBMM İçtüzüğü değişikliklerini veya milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması kararlarını inceleme yetkisine sahiptir. Fakat kanun hükmündeki uluslararası antlaşmalarla anayasa değişiklikleri (esas yönünden) ve olağanüstü hal dönemindeki Cumhurbaşkanlığı kararnameleri Anayasa Mahkemesinin denetimine tabi tutulmamıştır. Ayrıca uygunluk denetimindeki iptal davları açamaya yetkili merciiler 1982 Anayasası, 1961 Anayasasına göre sınırlandırılmıştır. Anayasa Mahkemesinin iptal davalarındaki uygunluk denetimine başvurma yetkisinin herhangi bir milletvekiline değil 1/5 tutarındaki milletvekiline veya TBMM’deki tüm siyasi partilere değil iktidar/ana muhalefet statüsündeki iki büyük siyasi parti grubu tarafından sınırlı olması da başka bir eleştiri konusudur.

Anahtar Kelimeler: