Özet:

Araştırmanın amacı, yedinci sınıf öğrencilerinin Metinsel Aşkınlık İlişkileri Kuramına göre düzenlenen metin işleme süreçleri aracılığıyla okuduğunu anlama düzeylerinde ve okuma tutumlarında bir değişiklik olup olmadığını ortaya çıkarmaktır. Araştırma bu açıdan alanyazında yeni ve önemlidir. Çalışmada karma yöntemin “Açıklayıcı Sıralı Desen”i kullanılmıştır. Bir kontrol (26) ve bir deney (28) grubunda bulunan toplam 54 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilen araştırmada kontrol grubunun Türkçe dersleri, İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programına (2006) göre deney grubunun Türkçe dersleri ise Metinsel Aşkınlık İlişkileri Kuramına göre gerçekleştirilmiştir. Çalışmada “Okuduğunu Anlama Başarı Testi” ve “Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği” ön test ve son test olarak uygulanmış, süreç değerlendirme testleri kullanılmış, deney grubundaki öğrenciler için hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formu ile bireysel görüşme yapılmıştır. Nicel olarak elde edilen verilerin analizi; SPSS 23.0 paket programıyla, görüşmeler ise içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucuna göre öğrencilerin Okuduğunu Anlama Başarı Testi son test puanları, deney grubu lehine anlamlı bir farklılık göstermektedir. Süreç değerlendirme testlerinin üçünün analiz sonuçları, deney grubu lehine anlamlı iken diğer üçünün sonucunun istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı görülmüştür. Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği, ön test- son test puanları da istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Araştırma bulgularına göre “cinsiyet”, “anaokulu”, “anne mesleği”, “baba mesleği”, “ailenin aylık geliri”, “evde kitap okuma saati düzenlenmesi” ve “hoşlanılan metin türü” değişkenlerinin; okuduğunu anlama becerisi ve okumaya yönelik tutum üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkisi olan birer bağımsız değişken olmadığı görülmüştür. Ancak “evde kitaplık olması”, okuduğunu anlama becerisi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkisi olan bir bağımsız değişkendir. Araştırmanın nitel boyutunda yapılan uygulamaların (metinler arasılık, ana metinsellik, yan metinsellik, üst metinsellik, yorumsal üst metinsellik etkinlikleri) öğrenciler üzerinde olumlu iz bıraktığı görülmüştür. Deney grubunda yapılan etkinliklerden öğrencilerin en çok sevdiği etkinliklerin “ana metinsellik” etkinlikleri olduğu anlaşılmaktadır. Deney grubundaki öğrencilerin, yapılan etkinliklerden en çok hangisinde zorlandığı konusundaki görüşleri çeşitlilik göstermektedir. Çalışmaya katılan öğrencilerin en çok zorlandıkları etkinliklerin “üst metinsellik” etkinlikleri olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: