Özet:

Özet Soğuk Savaş döneminin çift kutuplu dünyasında karşıt bloklarda yer alan Türkiye ve Rusya, dönemin şartları gereği birbirlerine rakip oldukları için gergin ve mesafeli bir ilişki benimsemişlerdir. İlişkilerin her açıdan minimum düzeyde olduğu bu dönemde, Batı ittifakının içinde yer alan Türkiye için Rusya, ‘komünizm tehdidi’ olarak algılanırken Rusya içinse Türkiye ‘emperyalist Batı ittifakının bir üyesi’ olarak görülüyordu. Ancak, Soğuk Savaşın sona ermesiyle oluşan yeni ve dinamik uluslararası ilişkiler sürecinde iki ülke arasındaki ilişkiler başta enerji olmak üzere birçok alanda hızla gelişmeye başlamıştır. Artık Rusya, Türkiye için komünizm ihraç eden bir ülke olmaktan ziyade Türkiye’ninbüyük doğalgaz tedarikçisi durumuna ulaşmıştır. İki ülke arasında 80’li yılların sonunda başlayan gaz alışverişi, 2000’li yıllar boyunca gelişen siyasi ve diplomatik ilişkiler sayesinde zirveye ulaşmıştır. Fakat 2015 yılı Kasım ayında Türkiye – Suriye sınırında bir Rus savaş uçağının sınır ihlali gerekçesiyle Türk Hava Kuvvetleri tarafından düşürülmesi, ikili ilişkileri bıçak gibi kesmiştir. Bir dost ülke tarafından sırtından bıçaklanmış hisseden Rusya, Türkiye’ye başta turizm ve ticaret olmak üzere pek çok alanda yaptırım uygulamaya başlamıştır. Doğalgaz konusunda büyük ölçüde Rusya’ya bağımlı olan Türkiye’de kamuoyunda ‘Acaba Rusya doğalgazı da keser mi?’ diye sorular sorulmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, Türkiye ile Rusya arasında yaşanan uçak krizi bağlamında Türkiye’nin doğalgaz tedariği durumu ve arz çeşitliliğine yönelik politikalar değerlendirilip geleceğe dönük perspektifler sunulmaktadır. Abstract Turkey and Russia, which were once located in the opposing blocks of the bipolar world of the Cold War era, adopted a tense and distant relationship because of the rivalrous conditions of the time. In this period, when the relations were at minimum level in all respects, while Russia was perceived as a 'communist threat' for Turkey, which was already part of the Western alliance, Turkey was seen as a 'member of the imperialist Western alliance' by Russia. However, with the end of the Cold War, the relations between the two countries, especially regarding energy, began to develop rapidly in the framework of a new and dynamic international environment. Today, Russia, far from being a communism exporting country for Turkey, has become the biggest natural gas supplier of Turkey. The gas exchange between the two countries, which started at the end of the 80s, reached its peak thanks to the political and diplomatic relations that developed during the 2000s. But in November 2015, the Turkish Air Force dropped a Russian warcraft on the border between Turkey and Syria on the grounds of border violation, cutting the bilateral relations like a knife. Having felt stabbed in the back by a friendly country, Russia has begun to impose many sanctions on Turkey, mainly tourism and trade. Turkey, which is largely dependent on Russia for natural gas, have begun to ask questions such as 'Will Russia also cut the natural gas?' In this study, Turkey's natural gas supply situation and supply diversity policies are assessed and future perspectives are presented in the context of the aircraft crisis between Turkey and Russia.

Anahtar Kelimeler: