Özet:

Bu araştırmada, BM çözüm plânlarına göre Kıbrıs’ta kurulmak istenen federasyonun ekonomik yapısı ve özellikleri ele alınmıştır. Buradan hareketle araştırmanın temel amacı, Kıbrıs’ta taraflar arasında cereyan eden görüşmelerde federal devletin ekonomik yapısının verimliliği, şeffaflığı ve sürdürülebilir kalkınma modellerinin neler olması gerektiği tartışılmıştır. Buna göre Kıbrıs’ta kurulmak istenen federal devletin ekonomik yapısı, ‘iktisadî bütünlüğü’ sağlamaktan ve iki kurucu ortağın en makul ve en uygun ekonomik kamu düzenini kurmaktan geçtiği görülmektedir. Ancak tarafların ekonomik farklılığının giderilmesi ve iki tarafın da yararına olan ekonomik faaliyetlerin hayata geçirilmesi gerekecektir. Bu yüzden Kıbrıs’ta yeni bir ‘toplumsal proje’ geliştirmek ve yeni bir ‘kalkınma modeli’ ortaya atmak gerekecektir. Aslında Kıbrıs’ta sürdürülebilir kalkınma stratejisi birey-birey, birey-kurucu devlet, birey-federal devlet, kurucu devlet-kurucu devlet, kurucu devlet-federal devlet arasında şekillenecektir. Ancak esas nüve, ‘bireyle’ ‘federal devlet’ arasında oluşacaktır. Aksi takdirde çıkabilecek ekonomik bir krizde, bütün sistemin yıkılması mümkün olacaktır. Bu yönüyle Kıbrıs’ta kurulacak federasyon, hukukî olduğu kadar sosyo-ekonomik de bir olgudur. Dolayısıyla Kıbrıs’taki federal devletin güvenliği, sadece etkili ve fiilî garantilerle değil, ekonomik unsurlarla da korunmalıdır. Ancak bu durum, BM’nin hazırladığı hiçbir çözüm plânında mevcut değildir. Bu gerçekten hareketle araştırma, dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Gali Plânı’na göre federal devletin ekonomik unsurları incelenmiştir. İkinci bölümde Annan Plânı’na göre federal devletin ekonomik şartları ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Kıbrıs’ta kurulması düşünülen federal devletin ekonomik verimliliği ve şeffaflığı değerlendirilmiştir. Dördüncü ve son bölümde ise kurulacak federal Kıbrıs’ta sürdürülebilir kalkınma modelinin ayrıntılarına bakılmıştır.

Anahtar Kelimeler: