Abstract:

Dünyada yaşanan iç savaşlar, ülkelere özgü faktörler ve süreçlerle ilişkili olarak meydana gelir. Soğuk savaş sonrasında ulusal sınırlar içinde yaşanan iç savaşlar, aktörler, kaynaklar ve olaylar ulusal bir etken olarak dikkat çekmekle birlikte uluslararası etkiler de göz ardı edilmemelidir. Her ne kadar iç veya yerel dinamikler iç savaş/sivil çatışma riskini belirlemede/arttırmada etkili olsa da aynı zamanda bir ülkenin diğer ülkelerle olan irtibatlarına bağlı olarak da devlet dışı aktörler ve bölgesel faktörler de bu riskin belirlenmesinde/artmasında rol oynayabilmektedir. Bu çalışmada iç savaş yaşanan coğrafyalarda ülke içi ekonomik ve toplumsal dinamikler yanında bu ülkelerde yer alan zengin doğal kaynakların/ enerji kaynaklarının da etkili olduğu üzerinde durulmuştur. Ayrıca iç savaş yaşanabilecek ülkedeki toplumsal çatışmayı bir araç olarak kullanarak bu ülkelerdeki hegemonik amaçlarına ulaşmak isteyen dış aktörlerin/güçlerin şiddetli sivil çatışma riski üzerinde meydana getirdiği/getirebileceği etkiler ele alınmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada iç savaşı bütünüyle ulus içi bir olgu olarak ele almanın uygun olmadığı, çatışmanın gerçekleştiği her bir devletin sınırları dışındaki aktörlerin ve süreçlerin çatışma riskini etkilediği/ etkileyebileceği, buna neden olan ana faktörlerin doğal kaynak/ enerji kaynağı bakımından bölgelerin zengin olduğu görüşü savunulmuştur. Araştırma, nitel araştırmalar içinde yer alan durum çalışması yaklaşımıyla ve betimsel araştırma yöntemiyle ele alınmıştır. Yaşanan iç savaşlar sonucu bölgesel ve küresel güç odaklarının çıkar mücadelesi ortaya çıkmaktadır. Aynı zamanda doğal kaynaklar üzerinde yaşanan hegemonik güç mücadelesi, yeni siyasi oluşumların da meydana gelmesini sağlamaktadır.

Keywords: