Abstract:

Bu çalışmanın amacı, geçiş ekonomilerinde 1995-2014 dönemleri arasında turizm gelirleri, enerji tüketimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi analiz etmektir. Analiz kapsamında, paneli oluşturan değişkenler arasında ve modelde yatay kesit bağımlılığının olup olmadığı test edilmiştir. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi Emirmahmutoğlu ve Köse (2011) nedensellik testi kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonuçları, değişkenlerde ve modelde yatay kesit bağımlılığının olduğunu göstermiştir. Nedensellik testinde, geçiş ekonomilerinde; turizm gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru “Ermenistan, Kazakistan, Rusya, Arnavutluk ve Macaristan”da; ekonomik büyümeden turizm gelirlerine doğru “Ermenistan, Kazakistan, Ukrayna, Bulgaristan, Hırvatistan, Romanya, Slovakya”da; enerji tüketiminden ekonomik büyümeye doğru; “Azerbaycan, Kırgızistan, Polonya”da; ekonomik büyümeden enerji kullanımına doğru “Kazakistan”da nedensellik ilişkisinin olduğu görülmektedir. Bu bilgiler ışığında turizme dayalı büyüme hipotezinin “Ermenistan, Kazakistan, Rusya, Arnavutluk ve Macaristan”da geçerli olduğu görülmektedir. Enerjiye dayalı büyüme hipotezi “Azerbaycan, Kırgızistan, Polonya”da geçerlidir.

Keywords: