Abstract:

Yerel varyantlarla ilgili çalışmalar Türk dili araştırmalarında önemli bir yere sahiptir. Türkiye Türkolojisinin en güçlü olduğu metin neşriyle ilgili tartışmalar bir tarafa bırakılırsa, Türkiye kaynaklı Türk dili çalışmalarında yöntem konusu ihmal edilmiştir. Diyalektoloji alanında ise son yıllarda yöntemle ilgili birkaç araştırma yapılmıştır, ancak bunlarda dile getirilen haklı eleştiriler yeni yayınlarda dikkate alınmamaktadır. Bu nedenle, yönteme ilişkin daha önce üzerinde durulmamış sorunları göstermek, mevcut yayınlarda ele alınanları vurgulamak ve bu konuda duyarlılığı arttırmak için yöntem üzerinde daha fazla durulmalıdır. Bu yazıda, genel bir girişin ardından ağız araştırmalarının gerekliliğine değinilecektir. Ardından bir yöntem sorunu olarak yayınlarda görülen örnek ve inceleme dağılımındaki dengesizliğe işaret edilecektir. Sonra ikinci bir yöntem sorunu olarak ağız araştırmalarında eşzamanlı ve artzamanlı inceleme konusuna odaklanılacak ve ağız araştırmalarında önceliğin eşzamanlı incelemelere verilmesi gerektiği öne çıkarılacaktır. Son olarak ağızlarda standarttan sapan biçimlere köken aranması durumunda standart dilin kaynak alınamayacağı, yöntemle ilgili bir husus olarak gerekçeleriyle gösterilecektir.

Keywords: