Abstract:

Bu çalışmada, 2005-2018 yılları arasında Yemen’de faaliyette bulunan üç ticari ve üç katılım bankasının kârlılığına etki eden faktörlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu hedef doğrultusunda, rassal etkiler modeli ile genelleştirilmiş en küçük kareler tekniği kullanılarak, içsel ve dışsel faktörlerin bankaların kârlılığı üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Sonuçlar ilk model incelendiğinde, ROA’nın değişkenlerden sermaye yeterlilik oranı ve GSYIH’nın ile pozitif ve anlamlı bir ilişkiye sahip olduğunu, takipteki krediler oranı, operasyonel verimlilik oranı ve döviz kuru ile ise negatif ve istatistikî olarak anlamlı bir ilişkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu bulgular hem ticari hem de katılım banklarında tutarlı ve benzerdır. İkinci modele göre yapılan analiz sonuçları ise ; ROE’nin değişkenlerden mevduat oranı, GSYİH ve enflasyon oranı ile arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ancak, aktif kalitesi oranı, takipteki krediler oranı, operasyonel verimlilik oranı, likidite oranı ve döviz kuru ile ise negatif ve istatistikî olarak anlamlı bir ilişkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada, Yemen bankalarının kâr payını güçlendirmek için sermaye yeterlilik oranı ve likidite oranından oluşan optimal bir finansal hisseye sahip olmaları gerektiğini önerilmektedir. Ayrıca, bankalar kredi portföyünü etkin bir şekilde yönetmeli, kredi tahsilatları için bankanın kredi karşılığında yeterli ve uygun teminatı olmalıdır, aksi takdirde bankaların kârlılığı ve performansı olumsuz yönde etkilenecektir. Banka üst yönetiminin harcamalar üzerinde daha fazla kontrole sahip olması ve banka kar marjının arttırılması için maliyetlerinin nasıl kontrol altında tutulacağı konusuna ilgi duyması gerektiği de tavsiye edilmektedir.

Keywords: