Abstract:

Türk tarihinin yapı taşları niteliğinde olan Orhun Kitabeleri, takribi 1300 yıl önce yazılmalarına rağmen içerdikleri ifadeler bakımından güncelliğini koruyan ve günümüze ışık tutan bir yapıya sahiptir. Böyle bir içeriğe sahip olmaları nedeniyle, başta sosyal bilgiler dersi ve diğer disiplinler dâhilinde öğrencilere değerleri kazandırma hususunda fayda sağlayacak bir kaynak olduğu düşünülmektedir. Bu düşünceye istinaden araştırmanın temel amacı, Orhun Kitabeleri’ni Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı içerisinde bulunan değerler açısından incelemektir. Nitel araştırma yaklaşımının uygulandığı bu çalışmada, Orhun Kitabeleri’ni oluşturan; Kül Tigin, Bilge Kağan, Tonyukuk, Ongi ve Küli Çor adlı yazıtlarda bulunan ifadeler “doküman incelemesi” kapsamında “betimsel analiz” yoluyla çözümlenmiştir. Çalışmanın veri kaynaklarını üç farklı tarihçinin yaptığı çeviriler oluşturmuş ve mezkûr yazıtların ihtiva ettiği veriler “Orhun Yazıtları Analiz Formu” isimli veri toplama aracı ile elde edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, sosyal bilgiler dersi değerlerinin Orhun Kitabeleri’ndeki satırlar içerisinde bulunan değerler ile büyük oranda örtüştüğü gözlenmiştir. Öyle ki, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda bulunan on sekiz değerden, “tasarruf” hariç geriye kalan on yedi değere (adalet, aile birliğine önem verme, bağımsızlık, barış, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, dürüstlük, estetik, eşitlik, özgürlük, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverlik) karşılık gelecek ifadeler kitabelerde geçmektedir. Bu sonuçlara binaen, sosyal bilgiler dersi bazında verilen değer eğitiminde Orhun Kitabeleri’nden faydalanılması gerektiği önerilmiştir.

Keywords: