Abstract:

Okunabilirlik kavramı metinlerin okuyucu tarafından anlamlandırılmasının güçlüğü veya kolaylığı olarak ifade edilmektedir. Metinlerde kullanılan kelime seçimi, kelime başına düşen ortalama hece sayısı, cümle yapısı ve cümle uzunluğu gibi farklı unsurlar metinlerin okunabilirlik düzeyinin belirlemesinde etkili olmaktadır. Bu çalışmada Özgün Yayıncılık tarafından hazırlanan ve İlköğretim yedinci sınıf seviyesinde okutulan Türkçe ders kitabında bulunan metinlerin okunabilirlik seviyelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Özgün Yayıncılık yedinci sınıf Türkçe kitabında yer alan 8’i bilgilendirici, 9’u hikâye edici metin olmak üzere toplam 17 metin çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Kitap içerisinde yer alan dinleme metinleri ile serbest okuma metinleri ve şiir türündeki metinler çalışmaya dâhil edilmemiştir. Nitel bir özellik taşıyan bu çalışmada doküman incelemesi ile veri toplama işlemi gerçekleştirildikten sonra metinler türlerine göre sınıflandırılarak incelenmiş ve toplanan veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilerek metinlerin okunabilirlik indeksleri hesaplanmıştır. Okunabilirlik indeksi hesaplamasında Ateşman tarafından 1997 yılında Flesch’ten Türkçeye uyarlanmış olan sözcük ve cümle uzunluğunu esas alan okunabilirlik formülü ile Çetinkaya-Uzun tarafından hazırlanan okunabilirlik hesaplama formülü kullanılmıştır. Yapılan hesaplamalar ile yedinci sınıf düzeyinde okutulan ders kitabındaki metinlerin okunabilirlik puanları tespit edilmiş ve metin türleri arasındaki fark her formül özelinde tablolar halinde ayrı olarak verilmiştir. Okunabilirlik indeksi hesaplamaları Özgün Yayıncılık yedinci sınıf Türkçe kitabında yer alan öyküleyici metinlerin bilgilendirici metinlere göre daha kolay okunabilir olduğunu göstermiştir. 

Keywords: