Abstract:

Bu araştırmanın temel amacı; duygu düzenleme (bilişsel yeniden değerlendirme ve bastırma alt boyutları), erken dönem uyumsuz şemalar, bilişsel esneklik (alternatifler ve kontrol alt boyutları) ve ruminasyon (saplantılı ve derin düşünme alt boyutları) değişkenleri ile oluşturulan yapısal modelin geçerliğinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu; 454 (%63.2 kadın, %36.8 erkek) üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Modelin geçerliği yapısal eşitlik modellemesi analizi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veriler; Kişisel Bilgi Formu, Duygu Düzenleme Ölçeği, Young Şema Ölçeği Kısa Form-3, Bilişsel Esneklik Envanteri ve Ruminasyon Ölçeği Kısa Formu ile elde edilmiştir. Yapısal eşitlik modellemesi sonucunda; erken dönem uyumsuz şemaların bilişsel esnekliğin alt boyutlarını yordadığı, bilişsel esnekliğin alt boyutlarının ruminasyonun alt boyutlarını yordadığı, ruminasyonun saplantılı düşünme alt boyutunun duygu düzenlemenin alt boyutları olan bilişsel yeniden değerlendirme ve bastırmayı yordadığı, ruminasyonun alt boyutu olan derin düşünmenin ise bilişsel yeniden değerlendirmeyi yordadığı ancak bastırmayı yordamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular erken dönem uyumsuz şemalar etkin hale geldiğinde; bilişsel esnek olma düzeyinin azaldığına, ruminatif düşüncelerin arttığına ve ruminatif düşüncelerin artmasının duyguların düzenlenememesine neden olabileceğine işaret etmektedir. Bireylerin; bilişsel esneklik düzeylerini arttırma, etkili duygu düzenleme stratejilerini kullanma ve ruminatif düşünceyle baş edebilmeleri amacıyla psikoeğitim programları geliştirilebilir.

Keywords: