Abstract:

İslâm hukuku prensip itibariyle özel mülkiyet anlayışını benimsemiş olmakla birlikte mülkiyet hakkının kullanımında sınırsız bir özgürlük alanı vermemiştir. Kurulacak bir satış akdinde taraflara, irade beyanı ve akde konu olacak mallarla ilgili hukuki kurallara uyma yükümlülüğü getirmiştir. Bu kurallar içerisinde en önemli olan alım satıma konu olacak ürünün hukuken (şer’an) yasaklanmış olmamasıdır. Naslarda şarap, meyte ve domuz ürünlerinin tüketilmesi ve ticari meta olarak kullanılması câiz görülmez. Şer’an tüketimi yasaklanan bu mallar ticari açıdan mütekavvim mal olarak kabul edilmemiştir. Bir ürünün mütekavvim mal olarak değerlendirilerek ticaretinin yapılabilmesi için Şer’an yasaklanmaması, temiz olması, insan ve diğer canlılara zararının olmaması gerekir. Nüfusun artışına paralel olarak sanayi ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte artan ihtiyaçları karşılamak için endüstriyel ürünlere rağbet de artmıştır. Endüstriyel ürünlerde katkı maddeleri kullanılmaya başlanmıştır. Naslarda açıkça haram kılınmış birçok ürün farklı ürünlere dönüştürülerek pazar ağına dahil edilmiş gıda, ilaç, kozmetik, giyim ve birçok farklı alanlarda renklendirici, koruyucu, çözeltici gibi farklı amaçlarla elde edilen mamüller kullanılmaya başlanmıştır. Bu makalede bir malın ticari meta olarak kullanılabilmesi için aranan vasıflar ile bu konuda oluşan tartışmalar, meyte, kan ve domuz gibi necis ürünlerin doğrudan ticaretinin yanı sıra bu ürünlerin hammadde ve katkı maddesi olarak ticareti konuları analiz edilmiştir. Bu makalede bir malın ticari meta olarak kullanılması için aran vasıflar ile bu konuda oluşan tartışmalar, meyte, kan ve domuz gibi necis ürünlerin doğrudan ticaretinin yanı sıra bu ürünlerin hammadde ve katkı maddesi olarak ticareti konuları analiz edilmiştir.

Keywords: