Views
27
Downloands
3
Türklerin dinlere karşı duydukları ilgi dünyadaki büyük dinlerden çoğunu bulundukları coğrafyaya göre, art arda ya da aynı anda benimsemelerine neden olmuştur. Türklerin diğer dinleri kabul etmeleri neticesinde eskiden kalma inançları birden kaybolmamış, bu inanç ve geleneklerin izleri ve etkileri birçok konuda merkezden taşraya doğru gidildikçe ton değiştirerek günlük hayatın içerisinde daha belirgin hale geldiği müşahede edilmektedir. Binaenaleyh eski dünyanın tanınmış ibadet yerlerindeki dinsel törenler çoğunlukla yöresel eski dinlerin kalıntılarını da yansıtır. Daha da önemlisi Fatih bir ırk veya bir misyoner örgütünün dinsel üyeleri tarafından yabancı ülkelere getirilen yeni dinsel söylemlerin gücü ile yerli dinsel törenler biçim değiştirerek yeni dinin malı olur. Türklerin evliya ile ilgili dinî düşüncelerinin kaynağı, İslâm’a kadar; ağırlıklı olarak atalar kültü, Şamanizm sonra kısmen etkili olan, Hristiyanlık, Budizm, Mazdeizm ve Maniheizm gibi inançların etkisiyle oluştuğu gözlenmektedir. İslam’ın Türk halkları arasında tasavvufi boyutuyla kabul görüp yaygınlaşması ve gelişmesi XII. yüzyıldan itibaren Müslüman Türk evliya tipini de etkilemiştir. Bundan böyle gelecekten haber veren, hastaları iyileştiren, göklerde uçabilen ve ateşte yanmayan bir evliya tipi İslam dairesi içerisinde dinî ve tasavvufi metinlerde yerini almıştır. Çalışmada, Türk kökenli halkların inanç tarihine bir nebze de olsa katkıda bulunabilmek için XVII. yüzyıl büyük Türk seyyahı Evliya Çelebi’nin Balkanlarda kayıt altına aldığı, Bektaşi menkıbelerinden hareketle, İslam öncesi inanç unsurlarını irdeleyerek kutsalın değişen morfolojisi, tarihi gelişimi ve dinler arasındaki senkretizm, ana hatlarıyla değerlendirilecektir.
General concern of the Turks about religions all over the World caused to convert some of them such as Buddhism, Judaism, Christianity, Manichaeism and Islam sometimes in the same geography or in the same period. However, they have protected their own traditional thoughts related to national religion that is traditional Turkic religion called in general religion of Celestial God. Traces of this religion have lived in newly converted religion by means of in daily life or in narrations. Therefore all this kind of elements have been imported into newly converted religion, and combined as a new form as in the real elements. The main source of thoughts of the Turks related to saint cult is related to ancestor cult inspired mainly from traditional Turkic religion and shamanistic aspects in it, and also from the impressions of Buddhism, Judaism, Christianity, Manichaeism and Islam in some facts. Acceptance of Islam among the Turks particularly from the theosophical aspect of view has impacted on the cult of saint, and improved and disseminated in daily life and in the literature. For instance a Muslim saint’s flying in the sky, healing all kind of illnesses, not burning in a fire and giving news from future are seen in religious texts. In this essay, in order to contribute to the history of beliefs of the Turkic peoples we will survey on the narration of the traveller Evliya Çelebi who noted Bektashi legends narrated in the Balkans in the XVIIth century. An analysis is also going to be done from the points of pre-Islamic Turkic aspects and syncretism among the religions, and its historical progress and morphologies.
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
