Abstract:

Bu çalışmada, Türkçe Sözlük’teki fiillerin Tarama Sözlüğü’nde birleşik fiillerle kullanımları üzerinde durulmuştur. Ancak çalışmada, Türkçe Sözlük’teki fiil sayısının oldukça fazla olması nedeniyle Türkçe Sözlük’teki bazı fiillerin Tarama Sözlüğü’ndeki yalnızca A, B ve C maddelerindeki karşılıkları incelemeye alınmış, diğer maddeler inceleme dışında tutulmuştur. Türkçe Sözlük’teki bu fiiller, basit ve türemiş fiiller olmak üzere iki bölümde değerlendirilmiştir. Çalışmaya malzeme olarak Türkçe Sözlük ve Tarama Sözlüğü temel alınmıştır. Çalışmada öncelikle Türkçe Sözlük’teki basit ve türemiş yapılı fiiller madde başı olarak gösterişmiş, Türkiye Türkçesindeki biçim ve anlamları verilmiş altına Tarama Sözlüğü’ndeki biçim ve anlamları verilmiştir. Çalışmada madde başları olarak alınan sözcükler, öncelikle alfabetik olarak dizilmiş, ardından Türkçe Sözlük ve Tarama Sözlüğündeki anlamları verilmiştir. Bu anlamda çalışma, Türkçe Sözlük’teki Basit Fiillerin Tarama Sözlüğü’nde Birleşik Fiillerle Karşılanması (Aynı Anlamdaki Basit ve Birleşik Fiiller) ve Türkçe Sözlük’teki Türemiş Fiillerin Tarama Sözlüğü’nde Birleşik Fiillerle Karşılanması (Aynı Anlamdaki Türemiş ve Birleşik Fiiller) olmak üzere iki bölüme ayrılmıştır. Çalışmada birinci bölümde 10, ikinci bölümde 55 olmak üzere toplam 65 sözcük incelenmiştir. Bu da, Türkiye Türkçesindeki bazı basit ve türemiş fiillerin, Eski Anadolu Türkçesi döneminde birleşik fiillerle karşılandığını ve Türkçe Sözlük’teki özellikle -daha çok- türemiş fiillerin Tarama Sözlüğü’ndeki birleşik fiillere karşılık geldiğini göstermektedir. Bu çalışmayla Türkçe Sözlük’teki fiillerin Tarama Sözlüğü’ndeki hangi birleşik fiillere karşılık geldiği ve aynı zamanda Türkiye Türkçesinin tarihsel sözlüğü olan ve özellikle Eski Anadolu Türkçesinin söz varlığına ait veriler sunan Tarama Sözlüğü (13 – 20. yy) ile günümüz Türkiye Türkçesinin (20. yy - …) söz varlığını gösteren Türkçe Sözlük arasındaki (dönemler arasındaki) benzerliklerin ortaya konulması amaçlanmıştır.

Keywords: