Abstract:

Sakın mey dirsem ey zâhid mey-i engûrı fehm itme Hüner esrâr-ı ma’nâ anlamakdur lafz-ı muğlakdan Adını Epikür’ün düşünce sisteminden alan Epikürizm; erdemler, insanın mutluluğunu sağladıkları ölçüde değerlidirler, düşüncesiyle hareket eder. Diğer bir ifadeyle, tamamen maddeci ve hazcı anlayışa sahip bir felsefe görüşüdür. Epikür’e göre insanın ruhu da bedeni ile birlikte ebedi olarak yok olacaktır. O hâlde sonu hiçlik olan bu âlemde yaşayabileceğimiz bütün hazları yaşamalıyız. Öyle ki bu konuda bir sınırlandırmaya da gerek yoktur. Yani bizi alacağımız hazlar konusunda hiçbir şeyin sınırlandırmasına izin vermemeliyiz. Bazı yönlerden, hazcılığı ön plana çıkaran Hedonizmle birlikte de kullanılmıştır. Batılılaşma hareketi ile birlikte bizim kültürel değerlerimiz de, Batı kökenli terimler ve kavramlarla ifade edilmeye başlanmıştır. Edebiyat, kültür, sanat, inanç vb. alanlarla ile ilgili, birbiriyle öyle veya böyle benzeşen terimlerin rahatlıkla bizim dilimizde de kullanılabildiği gözlenmiştir. Bu itibarla edebiyatımızda dışa dönük mizaca sahip olan Bâkî, Şeyhülislâm Yahyâ ve Nedîm gibi şairlerimiz epiküryen olarak adlandırılmışlardır. Bu çalışmada, Bâkî’nin ne derece epiküryen olup olamayacağı ve onun bu anlayışına mesnet teşkil edebileceği düşünülen bir gazelinin tahlili üzerinde durulmaktadır. Bâkî’nin bu gazeli veya benzer gazellerdeki bu üslubunun sembolik değeri üzerine düşünceler ortaya konmaktadır. Bir üst dil olan şiir dilinin sembolik tarafı dikkate alınmadığı sürece, metni anlama ve çözümleme noktasında eksiklikler olacaktır.

Keywords: