Abstract:

Çalışmada, Alanya’nın doğusunda yer alan Dim çayı havzasının jeomorfolojik özellikleri incelenmiştir. Yağmurhacı tepe yamaçlarından kaynağını alan Dim çayı güneybatı yönünde akış göstererek Alanya’nın Tosmur ve Kestel beldeleri civarında denize dökülmektedir. Akış gösterdiği kesimlerde birden fazla boğaz meydana getirmiştir. Ana akarsu ve buna ulaşan çeşitli yan kollar, dik yamaçları yararak engebeli bir topoğrafya meydana getirmiştir. Dim çayının yatağına gömülmesi sonucu sahada havza tabanı ile en yüksek kesim (Akdağ) arasında yaklaşık 2400 m yükselti farkı meydana gelmiştir. Dolayısıyla, sahanın morfolojik gelişimi üzerinde flüvyal etkiler büyük önem arz etmektedir. Orta Torosların bir parçası olan araştırma sahası genç bir tektonik yapıya sahiptir. Bu durum topoğrafik şekiller üzerinde belirgin olarak hissedilmektedir. Dolayısıyla, bölgenin morfolojik yapısı üzerinde flüvyal faaliyetlerin yanı sıra, bölgenin tektonik yapısı belirleyici olmuştur. Sahada birçok akarsuyun tektonik hatlarla uyumlu olarak geliştiği ve çeşitli vadilerin, boğazların bu hatlarla uyumlu olduğu gözlenmiştir. Bunun yanı sıra, Dim çayının kuzeyindeki saha birden fazla fay sistemi ile adeta parçalanmış olup, basamaklı bir görünüm almıştır. Bu durum, havzanın genel görünümünü etkilemiş olup Dim Çayı’nın güney kesimi daha dik iken kuzeyi basamaklı bir topoğrafya görünümü kazanmış ve havza asimetrik bir özellik kazanmıştır. Havzadaki morfolojik birimlerin gelişiminde tektonik faaliyetlerin yanı sıra flüvyal etkiler de büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, sahada karstlaşma olayları da söz konusu olup, çözünme olaylarına bağlı olarak çeşitli karstik birimler meydana gelmiştir. Hatta, bazı kesimlerde karst topoğrafyası önem kazanmıştır.  Havzadaki belli başlı morfolojik birimleri dağlık alanlar, tepelik alanlar, aşınım yüzeyleri, vadi ve boğazlar, yamaç döküntüleri, asılı vadiler ve karstik şekiller (lapya, dolin, mağara vb.) oluşturmaktadır. 

Keywords: