Abstract:

Dünyada her yıl milyonlarca insan gönüllü veya zorunlu olarak göç etmektedir. İnsanlık açısından trajik ve son derece karmaşık sonuçlar doğuran göçlerin başında zorunlu göçler gelmektedir. Bu tür göçlerin gerçekleşmesinde savaşlar, iç çatışmalar, siyasal baskılar ve yoksulluğun yanı sıra kıtlık, kuraklık, sel ve deprem gibi doğal afetler de önemli rol oynamaktadır. 23 Ekim 2011 ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde Van'da meydana gelen depremler, yüz binlerce insanın (belli bir süreliğine de olsa) deprem bölgesi dışındaki alanlara göç etmesine yol açmıştır. "Deprem ve Göç: 2011 Van Depremi Örneği" adlı bu proje kapsamında, söz konusu tarihlerde meydana gelen depremin neden olduğu göçün boyutu ve etkileri incelenmiş, ayrıca depremin insanların geleceğe yönelik kalıcı göç eğilimleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Bu amaca yönelik olarak depreminin etkili olduğu kırsal ve kentsel alanlardaki, farklı toplumsal katmanları kapsayacak şekilde, 1500 kişi ile yüz yüze görüşülerek 93 sorudan oluşan anket uygulaması yapılmıştır. 644 kişinin yaşamını yitirdiği depremde, depremin etkilediği alanlarda bulunan 101.000 konutun yaklaşık 68.000'i çeşitli şekillerde hasar görmüştür. Depremden sonra yaklaşık 250.000 kişi geçici olarak il dışına göç etmiştir. Depremin ardında gerçekleşen göçler genellikle iklim şartlarının daha elverişli olduğu Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerine yapılmıştır. il bazında en çok göç alan mekan İstanbul olmuştur. İstanbul'u Mersin, Antalya, Ankara, Adana, İzmir ve Bursa izlemektedir. Depremin ardından il içinde ev, sokak, mahalle veya ilçe değişikliği gibi çeşitli şekillerde yer değiştirmeler olmuştur. Saha çalışmasında elde ettiğimiz sonuçlara göre il içerisinde yer değiştirenlerin oranı % 22'dir. Depremden hemen sonra yaklaşık her dört kişiden birisi il dışına göç etmeyi düşünmesine rağmen, arada geçen süre uzadıkça bölge halkının il dışına göç etme eğilimi de azalmış durumdadır.

Keywords: