Abstract:

Değer eğitimi, son yıllarda ülkemizde özellikle ilköğretim derslerinin öğretim programlarında doğrudan yer almaya başladıktan sonra eğitim dünyasında sıklıkla kullanılmaya başlamıştır. Bu bağlamda, değer eğitiminde kullanılacak materyaller, yöntem ve teknikler araştırmacılar tarafından ilgilenilen konular arasına girmiştir. Destanlar, içerdikleri değerler ve özellikle tarihi kahramanları vasıtasıyla değer eğitim yöntemlerinde kullanılmaya elverişli edebiyat ürünlerindendir. Değer eğitiminde, özellikle öğrencilerin rol model almalarına imkân tanıyabilecek olan destan kahramanlarının tanıtılması önem arz etmektedir. Bu nedenle sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlerin öğrencilere kazandırılması sürecinde kullanılabilecek olan destanlardan nasıl yararlanılacağına karar verilebilmesi için destanların incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Türk destanlarında hangi değerlerin vurgulandığı ve sosyal bilgiler öğretim programındaki değerlerin destanlarda vurgulanma durumunun tespiti amaçlanmıştır. Nitel araştırma metodolojisi içerisinde yer alan doküman inceleme yönteminden yararlanılmıştır. Doküman analizi yapılırken Gökdağ ve Üçüncü’nün (2007) “Başlangıçtan Günümüze Türk Destanları” çalışmasında yer alan destanlar esas alınmıştır. Araştırma sonucunda Türk destanlarında 79 farklı değerin 180 defa vurgulandığı; sırasıyla en fazla adil olma, kahramanlık, Türk büyüklerine saygı ve cesaret değerlerinin vurgulandığı; sosyal bilgiler dersinde yer alan 26 değerden 14’ünün (adil olma, Türk büyüklerine saygılı olma, aile birliğine önem verme, vatanseverlik, yardımseverlik, kültürel mirasa duyarlılık, barış, çalışkanlık, misafirperverlik, doğa sevgisi, dürüstlük, bağımsızlık, dayanışma ve estetik) destanlarda yer aldığı ve Türk destanlarının sosyal bilgiler dersinde değer eğitiminde kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords: