Abstract:

Bilimsel yayın süreci, bilimsel yöntem kadar araştırma etiğini de içine alan bir süreçtir. Bu süreçte, yapılan araştırmaların bilimsel yöntemden ödün verilmeden etik değerler çerçevesinde yürütülmesi gerekmektedir. Lisansüstü öğrenim aşaması öğrencilerin hem bilimsel yöntem hem de etik açıdan olgunlaşmasının sağlandığı süreçtir. Bu sürecin sağlıklı olabilmesi için, öğrencilerin ortaya koyduğu etik dışı davranışların belirlenmesi ve bunlara ilişkin çözüm önerilerinin getirilmesi önem arz etmektedir. Bu doğrultuda, araştırmanın temel amacı, lisansüstü öğrencilerin bilimsel araştırma sürecine ilişkin gözlemledikleri estik dışı davranışların tespit etmek ve bu sorunların çözümüne ilişkin öneriler belirlemektir. Araştırma durum analizi yöntemiyle desenlenmiştir. Amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen 25 katılımcı araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Lisansüstü öğrencilerin bilimsel araştırma sürecinde en fazla gözlemledikleri etik dışı davranışlar sırasıyla veri işleme, araştırma sonucu ve veri uygulama evresinde ortaya koymaktadır. Özellikle, öğrenciler veri işleme evresinde verilerle oynama; araştırma sonucu evresinde, aykırı sonuçları göz ardı etme; diğer evrede ise katkı sağlamadan yazarlık hakkı edinme davranışlarını gözlemlemişlerdir. Etik dışı davranışların sergilenme nedeni olarak, araştırmacıların yetersizliği, kariyer hırsı, araştırma etiği ile ilgili herhangi bir dersin alınmaması ve araştırmayı biran önce bitirme hırsı ön plana çıkmaktadır. Etik dışı davranışların önlenmesi amacıyla lisansüstü programlarında etikle ilgili bir dersin olması gerektiği, bağımsız kurulların oluşturulması ve etik dışı davranış sergileyenlerin gerekli ve yeterli düzeyde cezalandırılması gerekliliği vurgulanmıştır.

Keywords: