Abstract:

Psikanaliz, sadece tıp alanında çığır açmakla kalmaz, edebiyat araştırmalarına da geniş ve derinlikli bir bakış açısı kazandırır. Ham maddelerinden biri insan olan edebiyat da psikiyatri için geniş bir deney alanı oluşturur. Psikanalizin kurucularından Sigmund Freud’un tıp dünyasına kazandırdığı Elektra ve Oedipus kompleksleri genel anlamıyla, üç ile beş yaş aralığındaki çocukların, kendi cinslerinden olan ebeveynlerini rakip kabul ederken karşı cinsten olan ebeveynlerine düşmanlık beslemeleri şeklinde açıklanabilir. Bu durumun akabinde sağlıklı bir ruhsal gelişim devam ettirilirse kompleksin etkileri ortadan kalkar fakat aksi durumda kompleksin yansımaları yetişkinliğe de sıçrayabilir. Bu çalışmada edebiyat araştırmacılarınca Türk edebiyatının en başarılı eserlerinden kabul edilen Halit Ziya Uşaklıgil’in Aşk-ı Memnu adlı romanı Elektra kompleksi bağlamında çözümlenmeye çalışılacaktır. Romanın baş kahramanlarından Bihter’in kendisinden oldukça büyük Adnan Ziyagil’le yaptığı evlilik ve annesi Firdevs Hanım’a duyduğu nefret Elektra kompleksi ışında değerlendirilecektir. Böylelikle hem Aşk-ı Memnu’nun farklı bir bakış açısıyla incelenmesi hem de roman kahramanlarının daha derinlikli bir değerlendirmesinin yapılması planlanmaktadır. Bu çalışmanın aynı zamanda psikoloji ile edebiyat arasındaki sıkı ilişkinin bir göstergesi olarak psikanalitik çözümlemeler için örnek oluşturacağı umulmaktadır. 

Keywords: